غاز

غازها به عنوان پرندگانی آبدوست از دسته مرغابی سانان هستند. جفت گیری ، تولید مثل و حیات غازها بدون وجود آب امکان پذیر نیست. این پرندگان وحشی در آمریکای شمالی و اوراسیا زندگی می کنند و در زمستان برای در امان ماندن از سرما از مناطق شمالی کره زمین به مناطق جنوبی مهاجرت می کنند.

غاز پرنده ای با جثه بزرگ و با هوش است و دارای گردن ، بال و پاهای نسبتا دراز و منقار کوچک است. بسیاری از پرورش دهندگان خبره و باتجربه این پرنده به هوش وافر آن اعتراف می کنند و اعتقاد دارند که به جای نگهداری سگ می توان از این پرنده برای نگهبانی استفاده کرد. از دیگر خصوصیات این پرنده می توان به مهربانی و عطوفت آن نسبت به پرورش دهنده اشاره کرد.

غازها پرندگانی گیاهخوار هستند و از گیاهان مراتع و مزارع و آبگیرها تغذیه می کنند. تغذیه غازها با توجه به نحوه پرورش و سن آن ها متفاوت است. بدین معنی که در سیستم های بسته و باز و همچنین برای تغذیه جوجه ، نیمچه و غازهای بالغ باید میزان پروتئین و چربی موجود در جیره متفاوت باشد.

همانند پرندگانی مانند بوقلمون و اردک ، پرورش غاز در ایران زمانی صرفه اقتصادی دارد که از چراگاه ها برای تامین غذای این پرنده استفاده شود. زیرا به دلیل این که در ایران غذای پرندگان از خارج  تامین می شود ، قیمت بالاتری دارند و استفاده از آن ها هزینه بیشتری را برای پرورش دهنده متحمل می کند.

پرنده غاز دارای نژادهای مختلفی است. ویژگی ها و خصوصیات نژادهای مختلف غاز در جدول زیر خلاصه شده است:

نژاد غاز	عکس	خصوصیات
غاز نژاد تولوز		منسوب به شهر تولوز فرانسه مناسب برای پرورش غاز گوشتی وزن جنس نر بالغ 7 کیلوگرم و وزن جنس ماده بالغ 9 کیلوگرم میزان تخم گذاری حدود 25 تا 40 سال
غاز نژاد امبدن		منسوب به ایالت امبدن آلمان مناسب برای تولید گوشت و جوجه کشی طبیعی وزن جنس ماده حدود 8 کیلوگرم و وزن جنس نر حدود 12 کیلوگرم میزان تخم گذاری حدود 35 تا 40 عدد در سال
غاز نژاد چینی		دارای دو نژاد به رنگ های سفید و قهوه ای وزن نر بالغ 4.5 کیلوگرم و وزن ماده بالغ حدود 5.4 کیلوگرم میزان تخم گذاری حدود 40 تا 60 عدد تخم در سال
غاز نژاد آفریقایی		دارای دو نژاد به رنگ های سفید و قهوه ای وزن غازهای نر 9 کیولگرم و وزن غازهای ماده 8 کیلوگرم
غاز نژاد کانادایی		غازهای وحشی محسوب می شوند دارای وزن 5.1 تا 6 کیلوگرم دارای گوشت با کیفیت
غاز نژاد سواستوپول		منسوب به اروپا و رودخانه دانوب و دریای سیاه دارای جثه متوسط وزن غاز نر 5 تا 6 کیلوگرم و وزن غاز ماده 4 تا 5 کیلوگرم
غاز نژاد زرد آمریکایی		دارای جثه متوسط وزن غاز نر 8 کیلوگرم و وزن غاز ماده 7 کیلوگرم
غاز نژاد بریکون		منسوب به ولز جزء نژادهای متوسط غاز نر دارای 7 تا 9 کیلوگرم و غاز ماده 6 تا 8 کیلوگرم
غاز نژاد فرانکونیان		منسوب به آلمان دارای جثه کوچک دارای وزن بین 4 تا 6 کیلوگرم
غاز نژاد لینی		منسوب به اولندبورگ آلمان نژاد با جثه متوسط دارای دو گونه با رنگ های سفید و متوسط وزن غاز نر حدود 7 کیلوگرم و وزن غاز ماده حدود 5 تا 6 کیلوگرم
غاز نژاد لیپی گانز		منسوب به آلمان و بسیار نادر
غاز نژاد نرماندی		منسوب به نرماندی فرانسه غاز نر همیشه سفید رنگ و با وزن حدود 5.5 کیلوگرم غاز ماده به رنگ های سفید و خاکستری و با وزن حدود 4 تا 5 کیلوگرم
غاز نژاد سفید نروژی		مناسب برای تامین گوشت وزن غاز نر 9 کیلوگرم و وزن غاز ماده 8 کیلوگرم جنس ماده قادر است تا در سال 100 عدد تخم بگذارد
غاز نژاد مهاجر		غاز نر به رنگ سفید با وزن حدود 6 تا 7 کیلوگرم غاز ماده به رنگ خاکستری است
غاز نژاد پومرانیان		نژاد آلمانی کهن غاز جنس نر دارای وزن 8 تا 5.8 کیلوگرم و غاز جنس ماده دارای وزن 5.6 تا 7 کیلوگرم غاز ماده می تواند در سال بین 60 تا 80 تخم بگذارد

تشخیص جنسیت در غازها را می توان از روی اندام جنسی ، رنگ پرها و منقار پرنده انجام داد. برای تشخیص جنسیت غاز با استفاده از اندام جنسی باید پرنده را از گردن گرفته و روی میز قرار داد به طوری که دم آن روی میز نباشد. در مرحله بعد باید انگشت اشاره را به اندازه یک و نیم سانتی متر وارد کوالک کرده و در داخل آن چرخاند ، تا عضله اسفنگتر باز شود. در این صورت اگر از گوشه و پایین به مخرج فشار آورده شود اندام تناسلی ظاهر شود.

در پرورش غازها باید توجه کرد که محل نگهداری این پرنده باید همیشه خشک باشد و به صورت مرتب ضدعفونی گردد تا غازها دچار بیماری نشوند. برای ضدعفونی و خشک کردن محل نگهداری غازها می توان از آهک و علوفه استفاده کرد. از مهم ترین بیماری های غاز می توان به نیوکاسل اشاره کرد که می تواند سیستم های تنفسی ، اعصاب مرکزی ، گوارشی و تناسلی پرنده را درگیر کرده و باعث مرگ و میر شود. این بیماری می تواند از طریق مدفوع پرندگان ، کفش انسان ، ظروف مواد غذایی و غذای آلوده در میان غازها شایع شود. برای پیشگیری از بیماری نیوکاسل باید غازها را واکسینه کرد.

طول مدت جوجه کشی از انواع غاز 22 تا 30 روز است که دمای مراحل ستر و هچر در آن به ترتیب برابر با 37.5 و 37 درجه سانتی گراد است. رطوبت مطلوب جوجه کشی از تخم های نطفه دار غاز نیز 63 درصد است.

در جوجه کشی طبیعی از تخم های نطفه دار غاز باید توجه کنید که این امر بدون وجود استخر در محل نگهداری نیست زیرا پوسته تخم های نطفه دار غاز بسیار ضخیم است و غاز ماده با شنا کردن در آب رطوبت لازم برای نرم کردن پوسته تخم ها را فراهم می کند. برای جوجه کشی مصنوعی از غاز نیز می توانید از دستگاه های جوجه کشی طبیعی و مصنوعی استفاده کنید.