کنترل رطوبت در گلخانه
یکی از مهم ترین پارامتر های محیطی که در شرایط گلخانه مطرح می باشد، رطوبت گلخانه است که تاثیر مستقیمی را بر رشد و سلامت گیاهان دارد. از آنجایی که سطح رطوبت نامناسب می تواند باعث افزایش بیماری های قارچی ، کاهش کیفیت محصولات و حتی کاهش بازدهی آنها شود، از این رو کنترل رطوبت در گلخانه اهمیت بسیاری را دارد.
شما می توانید به کمک انواع تجهیزات گلخانه ای و همچنین روش های مختلفی از قبیل آبیاری در مواقع ضروری، تهویه مناسب، سیستم های گرمایشی و سرمایشی و همچنین استفاده از رطوبت گیرها رطوبت گلخانه را کنترل کنید. در این مقاله از وبلاگ EIG، به بررسی اهمیت کنترل رطوبت و روش های کاربردی برای حفظ تعادل رطوبتی در گلخانه می پردازیم.
» تولید مه خنک و مطبوع بدون ایجاد شبنم
» بدنه کاملا ضدزنگ و مقاوم
رطوبت گلخانه باید چند باشد ؟
با وجود اینکه رطوبت مطلوب برای هر گیاه در شرایط گلخانه ای متفاوت است اما به طور کل این میزان در محدوده ی 50 الی 80 درصد در نظر گرفته می شود و در این محدوده گیاهان بالاترین نرخ رشد را خواهند داشت. گیاهانی که در معرض رطوبت بیشتر یا کمتر از این محدوده قرار گیرند، بازدهی پایین تر و عملکرد کمتری را خواهند داشت.
اهمیت کنترل رطوبت در گلخانه
کنترل رطوبت در گلخانه، نقش مهمی را در بهبود رشد و کیفیت محصولات و همچنین افزایش سود و باز دهی دارد. رطوبت بیش از حد می تواند باعث ایجاد بیماری های قارچی و باکتریایی مانند کپک خاکستری و سفیدک شود. این در حالی است که رطوبت پایین نیز منجر به کاهش تعرق . اختلال در فتوسنتز گیاهان می شود. از این رو تنظیم رطوبت بهینه در گلخانه از اهمیت بسزایی برخوردار است. در ادامه به بررسی روش های کاهش و افزایش رطوبت در گلخانه می پردازیم.
چگونه رطوبت گلخانه را کم کنیم ؟
همانگونه که ذکر شد، تامین شرایط رطوبتی ایده آل تاثیر بسزایی را در رشد گیاهان و افزایش کیفیت محصولات خواهد داشت. از آنجایی که گلخانه محیطی بسته می باشد، بنابراین آبیاری های مکرر و سیستم تهویه نامناسب می تواند باعث افزایش بیش از حد رطوبت گردد. در ادامه به بررسی تعدادی از راهکار های کاهش رطوبت در گلخانه می پردازیم :
عدم آبیاری بیش از حد گیاهان
یکی از ارزان ترین و ساده ترین روش های کنترل رطوبت در گلخانه ، آبیاری گیاهان در مواقع ضروری است. سعی کنید گیاهان را در مواقع نیاز و قبل از غروب آفتاب و کاهش دما آبیاری کنید. به این ترتیب می توانید از باقی ماندن آب در کف گلخانه ، روی گیاهان و سطوح و تبخیر آن جلوگیری نمایید. همچنین به موارد زیر دقت داشته باشید :
- برای آبیاری گیاهان از سیستم آبیاری قطره ای استفاده کنید.
- سعی کنید گیاهان گلخانه ای را در طول روز آبیاری کنید.
- به طور مرتب علف های هرز را بیرون بیاورید.
- زهکشی مناسبی را در کف گلخانه ایجاد کنید.
- سینی یا گلدان هایی که گیاهان را در آنها کاشته اید، کنترل کنید تا آب راکد در آنها وجود نداشته باشد.
سیستم تهویه مناسب
ایجاد یک سیستم تهویه ی مناسب نقش مهمی را در کاهش رطوبت و ایجاد شرایط مطلوب برای رشد گیاهان در گلخانه دارد. در واقع تهویه ی مناسب باعث خروج هوای مرطوب و ورود هوای تازه شده و از ایجاد شرایط مناسب برای بیماری های قارچی جلوگیری می‌کند.در این روش جریان هوایی که در گردش است، با هوای نقاط دیگر گلخانه ترکیب می شود و باعث بوجود آمدن یک هوای یکنواخت در سالن می شود.
شما می توانید از دو روش تهویه ی طبیعی و یا مکانیکی برای ایجاد جریان هوا در گلخانه استفاده کنید. تهویه طبیعی شامل باز و بسته کردن دریچه‌های سقفی و کناری گلخانه برای ایجاد جریان هوا و کاهش رطوبت اضافی می باشد. تهویه مکانیکی نیز توسط فن های سیرکوله و یا هواکش های صنعتی صورت می گیرد
تراکم کشت استاندارد
تراکم کشت به معنای تعداد گیاهان کاشته شده در واحد سطح است. تراکم کشت از عوامل مهم در تنظیم رطوبت گلخانه می باشد. کاشت بیش از حد متراکم گیاهان باعث کاهش جریان هوا، افزایش تعرق و تجمع بخار آب در محیط می شود که در نتیجه، احتمال بیماری‌های قارچی و مشکلات ناشی از رطوبت بالا افزایش می یابد.
از این رو لازم است تا ضمن رعایت فاصله ی مناسب بین ردیف های گیاهان، از سیستم های داربستی استفاده کنید و همچنین برگ های اضافی بوته ها را هرس کنید.
استفاده از رطوبت گیر ها
یکی از کاربردی ترین روش های کنترل رطوبت در گلخانه ها ، استفاده از سیستم های رطوبت گیر می باشد. رطوبت گیر ها ضمن افزایش تهویه ی هوا سبب کاهش رطوبت نیز می شوند.
این دستگاه ها با جذب بخار آب از هوا و تبدیل آن به مایع، تعادل رطوبتی را حفظ کرده و شرایط بهینه برای رشد گیاهان را فراهم می‌کنند. رطوبت گیر های گلخانه ای در سه مدل مکانیکی ، جذبی و تهویه ای طراحی و تولید می شوند. رطوبت‌گیرهای مکانیکی با سرد کردن هوا و جداسازی بخار آب، مدل های جذبی با استفاده از مواد جاذب رطوبت و سیستم های تهویه ای با افزایش جریان هوا، همگی به کاهش رطوبت گلخانه کمک می‌کنند.
استفاده از سیستم گرمایشی گلخانه
یکی از عوامل موثر در کاهش رطوبت گلخانه، استفاده از تجهیزات گرمایشی ایده ال است. سیستم گرمایشی در گلخانه نقش مهمی را در حفظ دمای مطلوب و کنترل رطوبت دارد. در واقع در فصل‌های سرد، افزایش دما باعث کاهش رطوبت نسبی و جلوگیری از تشکیل شبنم روی برگ‌ها می‌شود.
انواع سیستم های گرمایشی شامل بخاری های کابینتی گازی، گازوئیلی و دوگانه سوز، هیترهای برقی، بخاری های تابشی هستند. انتخاب سیستم مناسب بستگی به اندازه گلخانه، نوع محصول و میزان مصرف انرژی دارد.
بهره گیری از سیستم های خشک کننده
خشک کننده ها یکی از روش های مؤثر و سریع برای کاهش رطوبت اضافی در گلخانه هستند. این دستگاه ها به جای استفاده از جریان هوای مستقیم برای کاهش رطوبت، از فرآیند شیمیایی جذب بخار آب استفاده می‌کنند. به این صورت که هوای مرطوب وارد دستگاه شده و بخار آب به مواد جاذب مانند سیلیکاژل یا ترکیبات مشابه جذب می شود، سپس هوای خشک شده به گلخانه باز می‌گردد. این فرآیند به‌طور خودکار انجام می شود و نیاز به هدایت جریان هوا ندارد.
اگر گلخانه شما کوچک باشد، خشک‌کننده ها گزینه ای سریع، مؤثر و به صرفه برای کنترل رطوبت هستند. اما در گلخانه های بزرگ تر که به رطوبت گیری بیشتری نیاز دارند، ممکن است روش های دیگری مانند سیستم های تهویه و گرمایشی برای بهبود عملکرد لازم باشد.
راهکار های افزایش رطوبت گلخانه
به منظور فراهم کردن شرایط رطوبتی استاندارد در فصول سرد سال و همچنین گلخانه هایی که در محیط های گرم و خشک قرار دارند، می توانید از راهکار های زیر استفاده کنید :
استفاده از مه پاش ها
مه پاش ها از جمله تجهیزات بسیار کاربردی برای تامین رطوبت در محیط گلخانه می باشند. این دستگاه ها با پاشش اب به صورت قطرات بسیار ریز و با ابعاد نانو در هوا ، سبب افزایش رطوبت می شوند. این سیستم ها در مدل های مختلفی از جمله مه پاش پروانه ای و مه پاش نازلی طراحی و تولید می شوند و به صورت خودکار توسط سنسور های کنترل رطوبت عمل می کنند.
استفاده از رطوبت سازهای التراسونیک
از دیگر دستگاه های بسیار کارآمد برای تامین رطوبت گلخانه،دستگاه رطوبت ساز التراسونیک می باشد. در واقع رطوبت سازهای اولتراسونیک دستگاه هایی هستند که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسونیک) آب را به قطرات بسیار ریز تبدیل کرده و در هوا پخش می‌کنند. این تکنولوژی به ویژه برای افزایش رطوبت در گلخانه ها و محیط های بسته که نیاز به رطوبت کنترل شده دارند، بسیار مفید است.
سخن آخر
در این مقاله از وبسایت EIG، به بررسی روش های کنترل رطوبت در گلخانه پرداختیم. کنترل رطوبت در گلخانه برای تضمین رشد سالم گیاهان و جلوگیری از بیماری ها امری ضروری است. استفاده از روش‌های مختلف مانند تهویه مناسب، رطوبت گیرها، سیستم های گرمایشی، مه پاش ها و رطوبت سازهای اولتراسونیک به کشاورزان کمک می‌کند تا رطوبت هوا را در محدوده مطلوب نگه دارند. هر یک از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به اندازه گلخانه و نوع گیاهان، می‌توانند به‌طور مؤثری به حفظ تعادل رطوبتی کمک کنند.
سوالات متداول
در این بخش به بررسی از سوالات پرتکرار کاربران در مورد کنترل رطوبت در گلخانه پاسخ داده می شود :
رطوبت گلخانه در زمستان چگونه کنترل می شود ؟
در زمستان، رطوبت گلخانه معمولاً از طریق تهویه کنترل می شود. استفاده از سیستم های گرمایشی برای حفظ دما و کاهش رطوبت اضافی، مه‌پاش ها برای افزایش رطوبت در صورت نیاز، و رطوبت‌گیرها برای جذب بخار آب نیز رایج است.
رطوبت گیر گلخانه چیست ؟
رطوبت گیر گلخانه دستگاهی است که بخار آب اضافی را از هوا جذب کرده و به کاهش رطوبت گلخانه کمک می‌کند تا شرایط رشد مناسب برای گیاهان حفظ شود.
