تفاوت اسانس و عرق گیاهی در چیست ؟ + ویدیو

آیا می دانید که عرق و اسانس گیاهی چه تفاوتی با یکدیگر دارند ؟ به نظر شما اسانس نعناع با عرق نعنا چه تفاوتی دارد؟ در این مقاله از ای آی جی، اسانس ها و عرقیات گیاهی با یکدیگر مقایسه شده اند و کاربرد و خواص هر یک نیز بیان گشته است.

به طور کلی اسانس و عرق، محصولاتی هستند که طی عملیاتی مشابه از گیاهان معطر و دارویی به دست می آیند. برای آشنایی با این محصولات با این پست همراه باشید.

اسانس چیست ؟

اسانس ماده ای روغنی و بسیار فرار می باشد که خاصیت آب گریزی دارد. این ماده مستقیما از گیاهان استخراج شده و دارای عطر، طعم و حتی خواصی مشابه با گیاه می باشد. اسانس با نام های دیگر روغن اساسی و روغن اکسیری نیز شناخته می شود که نام اسانس، نسبت به سایر نام های آن رواج بیشتری دارد.

این نام از کلمه فرانسوی Essence گرفته شده است که به معنی جوهره، هستی و ماهیت می باشد. اسانس ها نیز دارای ماهیت گیاهان بوده و به کمک انواع دستگاه تقطیر از گیاه معطر استخراج می گردند. امروزه بیش از 90 نوع اسانس از گیاهان مختلف تولید می شود که هر یک خواص و کاربرد مخصوص به خود را دارد.

اسانس ها چه کاربردی دارند ؟

همان گونه که گفته شد بیش از 90 نوع اسانس در حال حاضر در دنیا تولید می شوند که به طور کلی به سه نوع خوراکی، بهداشتی و صنعتی تقسیم بندی می گردند :

اسانس خوراکی : در تهیه کیک و شیرینی، آبمیوه ها، داروها و …

اسنس بهداشتی: در تولید انواع کرم و لوسیون، خمیر دندان ها، شامپو و صابون، رنگ مو، عطر ها و ادکلن ها و …

اسانس صنعتی : در تهیه انواع پارچه، کاغذ و سایر صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

منظور از عرقیات گیاهی چیست ؟

پرمصرف ترین محصول استخراج شده از گیاهان، عرقیات گیاهی می باشند که در کشورمان نیز محبوبیت بسیار بالایی دارند. عرقیات گیاهی طی عملیات تقطیر از گیاهان خارج شده و به منظور مصارف درمانی مورد استفاده قرار می گیرند.

به طور کلی عرق گیاهی شما عطر، طعم و خواص گیاه می باشد که با آب مقطر ترکیب شده است. به عبارت دیگر عرق گیاهی همان اسانس مخلوط شده با آب می باشد. در تولید عرقیات گیاهی به صورت سنتی این اسانس و عرق با یکدیگر مخلوط می شوند. اما در تولید عرقیات گیاهی در کارخانجات، بیشتر اسانس از عرق خارج شده و میزان اسانس موجود در عرق، با دستگاه های مخصوص تنظیم می گردد.

کاربرد عرقیات گیاهی

عرقیات انواع مختلفی دارند که هر کدام نیز خواص و کاربرد متفاوتی دارند. به عنوان مثال خواص عرق نعناع تفاوت زیادی با خواص عرق سکنجبین داشته و نمی توان هر دو را به یک منظور مصرف نمود. هر کدام از عرقیات گیاهی خواص درمانی خاص به خود را داشته و در طب سنتی و تهیه دارو های گیاهی، مورد استفاده قرار می گیرند.

عرق و اسانس چه فرقی با هم دارند ؟

همانطور که در پاراگراف های قبلی توضیح داده شد، اسانس ها و عرقیات تفاوت زیادی دارند. اسانس خود به تنهایی ماده ای روغنی و فرار می باشد اما عرق از مقداری اسانس مخلوط در میزان زیادی آب تشکیل می شود. در ادامه تفاوت های اصلی اسانس و عرق با یکدیگر بررسی شده اند :

1- تفاوت در غلظت

گفته شد که عرقیات گیاهی از مقدار کمی اسانس مخلوط در آب مقطر تشکیل می شوند. پس طبیعی است که غلظت عرقیات بسیار کمتر از اسانس ها باشد.

2- تفاوت در عطر و رایحه

تمام خواص، عطر و طعم عرقیات گیاهی متعلق به مقدار اسانس موجود در آن می باشد. در صورتی که اسانس به طور کامل از عرقیات استخراج شود، عرق عطر و طعمی نخواهد داشت. در نتیجه عرق بدون اسانس تنها آب مقطر بدون بو خواهد بود.

3- مقایسه طعم اسانس و عرق

همان گونه که در قسمت قبل گفته شد، تمام عطر و طعم یک عرق از اسانس آن نشات می گیرد. بنابراین طبیعی است که طعم اسانس خالص بسیار بسیار قوی تر از عرق باشد. گفته می شود که برخی از اسانس ها به راحتی می توانند با برخورد به پوست، سبب سوختن آن گردند.

4- چگالی مایعات

اسانس ماده ای روغنی است .همان طور که می دانید چگالی روغن از آب بسیار کمتر می باشد. این امر نیز سبب می شود تا روغن بر سطح آب آمده و شناور شود. این خاصیت اسانس، جمع آوری و استخراج آن را آسان نموده است.

5- قیمت اسانس و عرق

در هر بار عرق گیری، میزان اسانس جدا شده از گیاهان به نسبت عرق به دست آمده بسیار کمتر می باشد. همچنین استحصال این مایع نیز سخت تر از عرق گیری می باشد. این امر سبب شده تا قیمت اسانس چندین برابر عرقیات باشد. در ضمن تمامی خواص، عطر و طعم عرق از اسانس باقی مانده در آن می باشد.

نحوه تولید عرق و اسانس گیاهان

 

حال که با انواع اسانس ها و عرقیات گیاهی، خواص و کاربرد هر یک آشنا شدید، وقت آن رسیده است که با طرز تهیه عرقیات گیاهی و اسانس نیز آشنا شوید. جالب است بدانید که هر دوی این محصولات به یک شکل تولید شده و فقط در مراحل تولید اختلاف اندکی دارند. در ادامه نحوه اسانس گیری و عرق گیری به شما آموزش داده خواهد شد:

الف ) تولید عرق گیاهی

برای تولید این محصولات گیاهی نیاز است تا از دستگاه تقطیر استفاده نمایید. دستگاه های تقطیر به انواع مختلفی از جمله عرق گیری خانگی و صنعتی تقسیم بندی می شوند. در صورتی که قصد دارید به صورت محدود عرق گیاهی و اسانس تولید نمایید، خرید عرق گیر خانگی به شما توصیه می گردد.

پس از تهیه عرق گیر نیاز است تا گیاه معطر مد نظر (مانند نعناع، پونه، گل سرخ و …) را نیز تهیه نموده و خاک و آلودگی آن ها را تمیز نمایید. سپس این گیاهان را به درون دیگ عرق گیر ریخته و مقداری آب به درون دیگ بریزید.

با روشن نمودن عرق گیر و اتصال آن به کندانسور خواهید دید که بخار حاوی عرق از دیگ به سمت کندانسور رفته و به صورت عرقیات از دستگاه خارج می شود. پس از اتمام عملیات عرق گیری، عرق تولید شده را به درون ظرف شیشه ای و شفافی بریزید.

حال برای استخراج اسانس از این عرق، ادامه متن را مطالعه کنید.

ب ) تولید اسانس

اندکی صبر کنید تا سطح عرق کاملا ساکن شود. در این زمان لایه ای روغنی در سطح عرق به چشم میخورد. این لایه روغنی همان اسانس روغنی است که می توانید به کمک یک قطره چکان آن را از عرق جدا سازید. در عرق گیر های صنعتی ای ای جی، یک قطعه به منظور اسانس گیری بر روی عرق گیر نیز تعبیه شده است و نیازی به جداسازی دستی اسانس نخواهد بود.

در کارخانه جات تولید اسانس نیز، این ماده شناور بر روی عرق، به کمک دستگاه کلونجر استخراج می شود.

در صورتی که قصد تولید عرقیات و کسب درآمد از آن را دارید، به راحتی می توانید با استخراج اسانس به درآمد خود بیفزایید. اسانس ها علاوه بر غلظت بیشتر، قیمت بسیار بیشتری از عرقیات داشته و با فروش آن می توانید سود بسیار زیادی از این کسب و کار بدست آورید.

سخن آخر

عرقیات و اسانس ها هر دو به کمک انواع دستگاه تقطیر یا عرق گیری از گیاهان معطر استخراج می شوند. این محصولات با جوشاندن آب و گیاه و سپس خنک سازی بخار حاصل از این جوشاندن به دست آمده و خواص و کاربرد متفاوتی دارند.

اسانس ها به صورت ماده ای روغنی و آب گریز بر سطح عرق شناور می شوند. همچنین عرق ها نیز شامل مقدار کمی اسانس مخلوط در آب مقطر می باشند.