آموزش جوجه کشی شترمرغ
آموزش صفر تا صد جوجه کشی از شترمرغ
معمولاً جوجه کشی از تخم نطفه دار انواع پرنده های اهلی و زینتی در شرایط خاص دمایی و رطوبتی صورت می گیرد. این در حالیست که برای جوجه کشی از تخم شترمرغ علاوه بر دما و رطوبت تحت تاثیر باید برخی فاکتور های خاص نیز تامین گردد.
شترمرغ به عنوان بزرگترین پرنده حال حاضر دنیا در نظر گرفته شده و همچنین تخم حاصل از آن نیز تحت عنوان بزرگ ترین تخم پرنده شناخته می شود.
پوسته تخم شترمرغ ضخیم بوده و حضور مقدار قابل توجهی آب باعث شده تا وزن آن نیز نسبتاً بالا باشد. این حجم از آب باید به شکل رطوبت در دوره ستر از منافذ تخم خارج شود، از این رو در دستگاه جوجه کشی شترمرغ از سیستم خاصی تحت عنوان رطوبت گیری بهره گیری می شود که در واقع رطوبت داخل کابین را گرفته و به بیرون انتقال می دهد.
همین باعث شده تا شرکت های مختلف در کنار تولید دستگاه جوجه کشی خانگی ، نیمه صنعتی و صنعتی دست به تولید جداگانه دستگاه جوجه کشی شترمرغی بزنند. برای کسب تمامی اطلاعات لازم درباره جوجه کشی از این پرنده با ما همراه باشید.
دوره جوجه کشی شترمرغ
دوره جوجه کشی شترمرغ در مقایسه با اکثر پرنده ها کمی طولانی تر می باشد؛ به طوری که از لحظه قرار دادن تخم در دستگاه و شروع دوره ستر تا پایان دوره هچر و خارج شدن جوجه از تخم در حدود 42 روز زمان لازم است. البته این مدت زمان با توجه به نژاد پرنده می تواند متفاوت باشد به طوری که جوجه کشی از نژاد استرالیایی در مدت 52 تا 56 روز انجام می شود. علل اصلی کوتاه یا طولانی تر شدن دوره را می توان مواردی مانند دما، رطوبت، کیفیت تخم و کیفیت دستگاه جوجه کشی در نظر گرفت.
میزان نفوذ پذیری تخم این پرنده
پوسته تخم نطفه دار شترمرغ بسیار ضخیم بوده و به سختی شکسته می شود. شایان ذکر است که در دوره جوجه کشی باید وزن تخم کاهش پیدا کند چرا که حجم قابل توجهی از آب داخل آن بخار می شود. البته باید توجه داشت که برخی از تخم با توجه به ساختاری که دارند از میزان نفوذپذیری بالاتر و در عین حال برخی دیگ نفوذپذیری کمتری دارند که این امر می تواند راندمان جوجه کشی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
از دست دادن رطوبت، تبادلات دمایی، دریافت اکسیژن و دفع گاز Co2 از طریق پوسته تخم صورت می گیرد، از این رو چنانچه ضخامت پوسته زیاد باشد، امکان افت راندمان یا شکست در جوجه کشی بالا می رود.
البته باید به این مورد نیز توجه داشت که اگر میزان نفوذپذیری تخم بیش از حد استاندارد باشد، تبدیل آب به رطوبت در دوره ستر با شدت زیادی انجام می گیرد و در نهایت جنین در داخل تخم به دلیل دی هایدریت شدن از دست می رود. کاربر می تواند با استفاده از دستگاه جوجه کشی شترمرغی و اعمال تنظیمات ضروری در سیستم تامین رطوبت از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرده و بدین شکل جوجه کشی را با بالاترین راندمان ممکن تجربه کنند. آن دسته از تخم های نطفه دار که دارای شکستگی، ترک یا سوراخ ریز بر روی خود هستند، طبیعتاً نفوذپذیری بسیار بالایی داشته و مهم تر از همه امکان ورود انواع ویروس، میکروب و آلودگی به داخل یعنی جایی که جنین قرار دارد زیاد می باشد. از این رو به هنگام خرید یا انتخاب تخم نطفه دار باید به تمامی این موارد به دقت توجه شود.
جوجه کشی شترمرغ به شیوه طبیعی
جوجه کشی طبیعی شترمرغ بعد از جفت گیری آغاز می شود. با توجه به بررسی های انجام شده یک شترمرغ ماده به طور میانگین 16 تا 20 تخم در فصل جفت گیری می گذارد. اندازه بزرگ پرنده باعث شده تا بتواند در آن واحد از 14 عدد تخم نطفه دار به جوجه کشی بپردازد.
جالب است بدانید که در فرایند طبیعی جوجه کشی تمامی کار ها بر عهده گونه ماده نیست و در این بین نر نیز وظیفه دارد که شب ها بر روی تخم بخوابد. به طوری کلی غریزی شترمرغ ها باعث شده تا هر یک در نبود دیگری اقدامات لازم برای جوجه کشی را انجام دهد.
البته چنانچه شترمرغ ها نه در طبیعت بلکه در یک محیط مناسب و تحت کنترل پرورش داده شود، گونه ماده تمامی مسئولیت تخم ها را بر عهده گرفته و خود دائم بر روی آنها می خوابد؛ در واقع در محیط پرورش دغدغه غذا برای پرنده وجود ندارد و پرورش دهنده تمامی مواد غذایی لازم را در اختیار آنها قرار می دهد.
همانگونه که میدانید برای جلوگیری از چسبیدن نطفه به دیواره تخم باید روزانه چندین بار تخم چرخیده شود؛ در جوجه کشی به شکل طبیعی، شترمرغ با پیروی از غریزه روزانه تخم ها را چندین بار به حرکت در می آورد و در نهایت آنها را به لانه اصلی هدایت می کند تا مجدداً بر روی آنها بخوابد.
جالب است بدانید که این شترمرغ بر خلاف بسیاری از پرنده از قدرت ذهنی و هوش مناسبی برخوردار است و به همین دلیل به راحتی می تواند تخم های غریبه را از تخم های خود تشخیص داده و آن ها را از لانه بیرون کند.
ذات و غریزه شترمرغ ماده این قابلیت را به وجود آورده که بتواند کیفیت نطفه و شرایط را در داخل تخم بررسی کند؛ به همین دلیل تخم هایی که به هر دلیل احتمال کمتری برای جوجه شدن دارند را کنار تر و تخم های باکیفیت را وسط قرار می دهند. همین امر باعث می شود تا تخم ها نطفه دار متعلق به قسمت های وسط بیشتر به جوجه تبدیل شوند، در حالی که تخم های اطراف معمولاً از دست می روند.
شترمرغ ها معمولاً مکانی را برای جوجه کشی طبیعی انتخاب می کنند که از رطوبت نسبی 40 درصد برخوردار باشد. این پرنده ها با خوابیدن بر روی تخم و با استفاده از گرمای بدن خود سعی می کنند دمای قسمت مرکزی تخم نطفه دار را در حدود 34 الی 36 درجه حفظ کنند.
یکی دیگر از مواردی جالبی که تنها در جوجه کشی طبیعی از شترمرغ به چشم میخورد نوک زدن پرنده ماده به تخم های سخت در دوره هچر است. همانگونه که بیان شد پوسته تخم شترمرغ ضخیم و مقاوم می باشد از این رو بعد از رسیدن به دوره هچر چنان چه پوسته نرم نشود جوجه قادر به شکافتن پوسته و خروج از تخم نخواهد بود. به همین دلیل شترمرغ ماده برای نجات جوجه سعی می کند با نوک زدن یک شکاف مناسب بر روی تخم ایجاد کند تا هم از خفگی جوجه جلوگیری شود و هم فرایند شکافت پوسته و خروج از تخم راحت تر باشد.
آموزش جوجه کشی مصنوعی شترمرغ
برای جوجه کشی از شترمرغ به شیوه مصنوعی باید در وهله اول یک دستگاه جوجه کشی شترمرغی با کیفیت خریداری شود. همانگونه که بیان شد فرایند جوجه کشی از تخم این پرنده متفاوت از گونه های دیگر بوده و به همین دلیل باید دستگاه مناسب برای ان خریداری شود. توجه کنید که تفاوت بارز بین شرایط دوره ستر و هچر باعث شده تا امکان ستر هچر همزمان برای تخم شترمرغ وجود نداشته باشد.
بررسی تخم نطفه دار شترمرغ
تخم نطفه داری که برای این کاتر خریداری یا از گله جمع آوری می کنید، باید از نظر شکل و اندازه استاندارد باشد. از انتخاب تخم های دارای شکاف، سوراخ ریز و ترک حتی در حد یک تار مو چشم پوشی کنید چرا که امکان انتقال هر گونه ویروس، میکروارگانیسم و انواع آلودگی در آنها بالا بوده و بدین شکل زمینه برای ایجاد بیماری های مختلف وجود دارد.
تخم نطفه دار نباید بیشتر از 5 یا نهایتاً 6 روز انبار شده باشند. همچی برای انبار کردن آنها باید تمهیدات لازم برای تمیزکاری و پاکسازی آنها در نظر گرفته شود و مهم تر از همه دمای انبار یا محیط نگهداری باید حتماً در بازه 16 تا 18 درجه و با رطوبت نسبی 40 درصد تامین گردد.
مکانی که برای قرار دادن دستگاه جوجه کشی مورد استفاده قرار می گیرد باید از استاندارد های دمایی و رطوبتی لازم برخوردار باشد. شایان ذکر است که در دوره ستر آب موجود در داخل تخم نطفه دار بخار شده و از طریق منافذ به بیرون منتشر می شود که دستگاه به وسیله سیستم رطوبت گیر آن را به محیط انتقال می دهد. از این رو باید رطوبت خود محیط پایین باشد تا در این فرایند مشکلی ایجاد نشود.
بهتر است، در چنین مکان هایی حتماً از کولر گازی که قابلیت رطوبت گیری دارند بهره گیری شود علاوه بر این در نظر گرفتن یک کانال مناسب برای تهویه و انتقال هوا می تواند فرایند انتقال رطوبت را بهبود دهد. البته در صورت طولانی شدن فاصله کانال می توان از یک فن مناسب برای تضمین سرعت تخلیه بکار برد.
بررسی دستگاه جوجه کشی
باید ابتدا دستگاه را قبل از شروع جوجه کشی روشن کنید و تمامی قطعات مهم و سیستم های رطوبت رسانی، تامین دما، چرخش تخم، رطوبت گیر و تامین اکسیژن را مورد تست و بررسی قرار دهید. چنانچه یکی از موارد نام برده به درستی کار نکند باعث افت شدید راندمان یا حتی شکست کامل در جوجه کشی خواهد شد.
حتماً قبل از جوجه کشی بدنه هم از قسمت داخلی و هم از قسمت بیرون به طور کامل تمیزکاری و ضدعفونی نمایید.
قبل از چیدن تخم ها در دستگاه و شروع جوجه کشی باید ابتدا آن ها را به مدت 2 ساعت در دمای استاندارد اتاق قرار دهید. در ابتدا دمای دستگاه را بر روی 30 درجه تنظیم کنید و بعد از انتقال تخم ها می توانید به صورت تدریجی دما را افزایش دهید تا به میزان مورد نظر برسد. در این حالت تخم ها از گزند شوک دمایی در امان می مانند و با تغییرات ناگهانی دما مواجه نمی شوند.
تنظیم دما و رطوبت
دو عامل دما و رطوبت را می توان به تاثیر گذار ترین المان ها در جوجه کشی از هر پرنده ای در نظر گرفت که شترمرغ نیز از این قاعده مستثنی نیست. دما و رطوبت در جوجه کشی از تخم شترمرغ به تغییرات وزن تخم بستگی دارد، از این رو فرد باید به صورت مرتب هر هفته وزن آنها را سنجش و بررسی کند. در حالت کلی از لحظه شروع جوجه کشی تا پایان دوره ستر باید وزن تخم ها در حدود 15 درصد کاهش یابد به عبارتی باید در هر 7 روز 2 تا 3 درصد از وزن تخم ها کم شود.
البته در کنار تنظیمات دستگاه می توان موارد مانند سن گله تخم گذار، ضخامت تخم، مدت زمان انبار و نگهداری را تاثیر گذار در روند کاهش وزن تخم های نطفه دار هنگام جوجه کشی دانست.
در نخستین روز های ستر رطوبت کافی برای تخم های نطفه دار در حدود 20 تا 25 درصد می باشد. چنانچه تخم ها در 7 روز اول به میزان کافی وزن از دست بدهند نیازی به ایجاد تغییرات در دستگاه جوجه کشی نیست ولی اگر وزن تخم ها بیشتر از حد استاندارد کاهش پیدا کرد، می بایست رطوبت را کمی بالا ببرید.
در دوره ستر باید دمای دستگاه بر روی 36.5 درجه تنظیم شود. البته این مقدار در دوره هچر کاهش پیدا کرده و به 36 درجه می رسد. با وارد شدن به دوره هچر نیز جنین برای خارج شدن از تخم و شکافتن پوسته به رطوبت نیاز دارند از این رو باید رطوبت دستگاه در بازه 35 تا 40 درصد تنظیم شود.
البته اعداد بیان شده می توانند با توجه به ارتفاع از سطح دریا، سایز تخم های نطفه دار، شرایط اقلیم و مهم تر از همه فصل متفاوت باشند.
شایان ذکر است که دو عامل دما و رطوبت در فرایند جوجه کشی شترمرغ با رابطه عکس دارند. بدین شکل چنان چه دمای دستگاه افزایش پیدا کند تخم ها سریع تر برای هچ آماده می شوند و در حالت برعکس با کاهش دادن دما جوجه ها دیر تر برای خروج از تخم اقدام می کنند. از این رو در صورتی که دمای دستگاه بالا برود باید رطوبت نسبی را کاهش دهید، چرا که جنین به وسیله حرارت بالا رشد می کند و در این حالت باید رطوبت نسبی کم باشد تا تخم بتواند در مدت زمان کوتاه رطوبت به میزان کافی از دست بدهد.
نکات مهم در رابطه با جوجه کشی شترمرغ
یک جوجه کشی موفق تحت تاثیر عوامل و فاکتورهای متعددی انجام می شود که در کاستی یا نبود یکی از همین فاکتور ها می تواند باعث افت راندمان شده و یا حتی شکست را در پی داشته باشد.
در صورتی که از دستگاه جوجه کشی کوچک استفاده می کنید توصیه می شود که دما را روی 36.6 درجه و رطوبت را روی 20 درصد تنظیم نمایید. البته این مقادیر در دستگاه جوجه کشی صنعتی به دلیل بزرگ بودن کابین و همچنین استفاده از تعداد زیادی تهویه متفاوت است به طوری که رطوبت را روی 30 درصد قرار می دهند.
چنانچه تخم های نطفه دار از نظر اندازه و شکل با هم تفاوت داشته باشند هنگام جوجه کشی به صورت یکسان وزن از دست نخواهند داد، از این رو راندمان نهایی و درصد هچ به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی هنگام غربال کردن می بایست تخم های هم اندازه و مشابه را انتخاب نمایید.
اهمیت دوره هچر
جنین در دوره هچر برای شکافتن پوسته تخم و خارج شدن از آن آماده می شود. توجه داشته باشید که باید سیستم چرخش تخم در دوره هچر متوقف شود تا چرا که علاوه بر صدمات احتمالی، جوجه نمی تواند به صورت متمرکز به یک نقطه نوک زده و پوسته تخم را برای خارج شدن بشکند.
