پرورش قارچ به روش هیدروپونیک
سیستم هیدروپونیک در پرورش قارچ از به روزترین متد مورد استفاده در زمینه کشت قارچ محسوب می شود. این روش که به آن کشاورزی بدون خاک نیز گفته می شود، به دلیل فراهم کردن بستر عالی برای پرورش قارچ و همچنین سبزیجات دیگر، بسیار مورد توجه کشاورزان و دارندگان فضاهای گلخانه ای قرار گرفته است. حال بهتر است به بررسی بیشتر روش هیدروپونیک و همچنین استفاده از آن در پرورش قارچ بپردازیم. اولین سوالی که در ذهن خواننده مطرح می شود، این است، هیدروپونیک چیست؟ چه تفاوتی با کشت خاکی دارد؟ چه عاملی باعث افزایش استفاده از آن شده است؟ روش استفاده از آن در پرورش قارچ به چه گونه است؟
کشت به روش هیدروپونیک چیست؟
هیدروپونیک که به آن کشت بدون استفاده از خاک نیز گفته می شود، از روش های نوین در بخش کشاورزی به شمار می رود. در استفاده از این سیستم، رشد گیاه در خارج از خاک انجام می گیرد و رطوبت لازم برای رشد آن با استفاده از روش هایی خاص تامین می شود. در واقع در این شیوه، ریشه گیاه مواد مغذی لازم برای رشد را از آب تامین می کند.
مزیت های فراوانی که سیستم هیدروپونیک دارد باعث شده تا در بسیاری از گلخانه ها استفاده از آن رایج شود. یکی از مهم ترین مزیت های استفاده از این سیستم، کم شدن کار و زحمت کشاورز و در عین حال سود بالا برای او است. از جمله محصولاتی که از این شیوه کشت برای پرورش آن استفاده می شود، قارچ است. لازم به ذکر است که پرورش قارچ به این شیوه متفاوت از دیگر محصولات کشاورزی که دارای ریشه هستند، می باشد. حال بهتر است به چگونگی پرورش قارچ با بکارگیری روش هیدروپونیک بپردازیم.
مراحل پرورش قارچ به روش هیدروپونیک
قارچی که به روش هیدروپونیک کشت داده می شود، سرعت رشد به مراتب بیشتری نسبت به شیوه استفاده از خاک و کمپوست دارد. در این روش نوین، قارچ به دو صورت پرورش داده می شود:
الف) بکارگیری کیت رشد قارچ در پرورش هیدروپونیک
کیت رشد قارچ چیست؟ کیت در واقع به بلوک هایی اطلاق می گردد که از فشرده سازی خاک اره تولید شده اند و داخل آنها پر از دانه های قارچ است. برای استفاده از این روش در پرورش قارچ، ابتدا باید کیت رشد قارچ را از فروشگاه های مورد نظر تهیه کنید.
- برای شروع، کیت رشد را به صورت کامل خیس کنید. در انجام این کار توجه داشته باشید که کیت تماما خیس و آب جذب آن شده باشد.
- ظرفی که کیت خیس شده در داخل آن قرار دارد را به مکانی تاریک و در عین حال خنک انتقال دهید. دمای محیط باید بین ۶۰ تا ۷۵ درجه فارنهایت (15.5 تا ۲۱ درجه سلسیوس) باشد.
- 3 تا ۵ روز دیگر می توانید اولین محصول قارچ خود را برداشت کنید. پس از برداشت اول لازم است کیت قارچ را از درون آب خارج کرده و یک هفته به آن استراحت بدهید.
- مجددا پس از طی این زمان، به روش گفته شده در بالا از کیت استفاده کنید و این کار را تا زمانی انجام دهید که دیگر کیت، قارچ تولید نکند و یا قارچ رشد کرده در آن محصول خوب و با کیفیتی نباشد.
- کیت غیرقابل استفاده را دور انداخته و از کیت جدیدی برای پرورش قارچ استفاده نمایید.
از هر کیت رشد قارچ می توان تا زمانی که مواد مغذی داخل آن تخلیه گردد، استفاده کرد.
پرورش قارچ به روش هیدروپونیک بدون استفاده از کیت
در روش دوم می توانید به جای استفاده از کیت رشد قارچ به طریق دیگری قارچ پرورش دهید.
- روش دیگر برای این کار استفاده از هاگ قارچ و یا قارچ تازه است که می توانید آن را خریداری کنید. از این شیوه برای رشد میسلیوم استفاده می کنند. میسلیوم به رشته هایی گفته می شود که همانند نخ هستند و شروع رشد قارچ از آن است.
- مقداری از هاگ قارچ را درون شیشه استریل یا ظرف نمونه مخصوص قرار دهید. به مدت چهار هفته این ظرف را در محیطی مرطوب، خنک و تاریک قرار دهید تا میسیلیوم های قارچ در آن رشد کند.
- میسیلیوم باید تا جایی رشد کند که قدرت لازم برای ایجاد چرخه تولید قارچ را فراهم کند. برای اینکار به چند هفته زمان نیاز است.
- بعد از گذشت این مدت قارچ رشد کرده را باید به درون ظرف و یا محیط کاملا مغذی انتقال دهید( محیط مغذی می تواند ظرفی حاوی گندم و یا چاودار خیس باشد). برای اینکه قارچ کل این محیط را فرا بگیرد، تقریبا ۴ هفته زمان می برد.
- پس از چند روز کل سطح گندم ها سفید شده و به مرور قارچ هایی بر سطح آن رشد میکند.
- بعد از پدیدار شدن قارچ ها، می توانید چیدن آنها را آغاز کنید. البته در طول این دوره باید به صورت مداوم رشد قارچ ها را بررسی کنید.
مزایای استفاده از روش هیدروپونیک در پرورش قارچ
استفاده از سیستم هیدروپونیک در پرورش قارچ دارای مزیت های بسیاری بوده و کشاورزان را بر آن داشته تا از این شیوه نوین در کشت قارچ استفاده کنند. در زیر بخشی از مهم ترین مزیت های این شیوه آورده شده است:
عدم نیاز به خاک
در استفاده از روش هیدروپونیک برای پرورش قارچ به خاک نیاز نیست و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد قارچ را با استفاده از آب می توان تامین کرد. از جمله محیط های لازم برای کشت قارچ استفاده از بسته بندی های حاوی خاک اره، گندم و یا چاودار است که جاذب آب هستند.
نیاز به فضای کم
برخلاف سالن های بزرگ که پرورش قارچ به روش سنتی در آنها انجام می گیرد، در این شیوه به مکان بزرگی نیاز نیست و حتی می توانید در بالکون و یا هر فضای دیگری با استفاده از این سیستم قارچ پرورش دهید.
تولید محصول با کیفیت
از آنجا که در استفاده از این شیوه آفت و یا هرگونه حشره ای که برای رشد قارچ مضر باشد وجود ندارد، محصولی بسیار با کیفیت تولید می شود.
صرفه جویی در مصرف آب
بکارگیری سیستم هیدروپونیک در پرورش قارچ به صورت قابل توجهی باعث کاهش در مصرف آب می گردد و از تبخیر آن جلوگیری می کند. در واقع با استفاده از این شیوه حدود ۹۰ درصد آب کمتری در مقایسه با کشت خاکی بکار برده می شود.
استفاده از مواد مغذی مفید
شما در این شیوه به راحتی می توانید هر گونه ماده مغذی که برای رشد قارچ نیاز است را به محیط کشت آن اضافه کنید.
بازدهی بالا در تولید قارچ
عدم نیاز به خاک، فضای کم و صرفه جویی در مصرف آب و نبود آفت، از جمله مواردی است که باعث شده پرورش قارچ به این روش بسیار به صرفه و اقتصادی باشد.
کلام آخر
در پایان لازم به تکرار است که بکارگیری سیستم هیدروپونیک در پرورش قارچ از بهترین شیوه های نوین بوده و دارای صرفه اقتصادی بالایی است. به این روش نام، کشاورزی آینده نیز داده شده است، چرا که عدم نیاز آن به خاک باعث شده در شرایط و موقعیت های متفاوت قابل استفاده باشد و در هر نقطه از کره خاکی بتوان هر نوع گیاهی را با بکارگیری آن پرورش داد. در کشت قارچ نیز این شیوه نوین کمک بسیاری به پرورش دهندگان و صاحبان سالن های پرورش قارچ کرده است.
