طرز تهیه عرق بیدمشک با دستگاه عرق گیری خانگی و صنعتی
بیدمشک، نوعی گیاه دارویی از نژاد بید ها می باشد. تاثیر چشم گیر عرق این گیاه در حفظ سلامت قلب، جلوگیری از دیابت، آرامش روان، جلوگیری از کم خونی و تقویت پوست و مو و … سبب شده است تا این گیاه تقاضا و بازار فروش پر رونقی داشته باشد.
عرق بیدمشک یکی از عرقیات گیاهی مشهور ایرانی است. این عرق گیاهی قابل استفاده در مواد غذایی و نوشیدنی ها می باشد و امکان تهیه ی آن توسط انواع عرق گیر های صنعتی، خانگی و نی قازان وجود دارد.
در ادامه ی این نوشته از وبلاگ EIG، به بررسی نحوه ی عرق گیری از بیدمشک در منزل و کارگاه خواهیم پرداخت و مطالب مفیدی را در این زمینه برایتان ارائه خواهیم داد.
عرق بیدمشک از کدام قسمت گیاه استخراج می شود؟
بیدمشک درخت یا درختچه ای به ارتفاع 8 تا 10 متر می باشد که دارای گل های زرد و کرک دار معطری است. معمولا برای عرق گیری از این گیاه، گل های آن را از شاخه ها جدا کرده و به طور کامل در دیگ عرق گیری قرار می دهند.
زمان مناسب برای تولید عرق بیدمشک
بهترین زمان برای تولید عرق بیدمشک، اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه می باشد. در این مدت شکوفه های بیدمشک به رنگ زرد درآمده امکان عرق گیری از آنها تا قبل از زمان برگ دهی درخت وجود خواهد داشت.
عرق گیری از شکوفه های بیدمشک را باید بلافاصله پس از برداشت آنها انجام داد تا عطر و بوی آنها حفظ شده و عرقی با بهترین کیفیت تولید شود.
هر یک کیلو بیدمشک چقدر عرق می دهد؟
میزان عرق قابل برداشت از یک کیلو بیدمشک بستگی به حجم آبی که در داخل مخزن ریخته می شود دارد. به طوری که هر چقدر آب بیشتری در داخل مخزن ریخته باشید، عرق رقیق تر و بیشتری خواهید داشت. اما هر چقدر میزان آب مخزن کمتر باشد، حجم عرق به دست آمده هم کمتر خواهد بود و غلظت بیشتری خواهد داشت.
آیا امکان عرق گیری از بیدمشک خشک شده هم وجود دارد؟
با وجود اینکه اکثر باغداران بلافاصله پش از برداشت شکوفه ها، اقدام به عرق گیری از آنها می کنند، اما ممکن است بعضی از افراد قصد عرق گیری از آنها را در ماه های دیگر داشته باشند.
این موضوع در مورد افرادی که از دستگاه عرق گیری کوچکی برخوردار می باشند و حجم بالایی از بیدمشک را برداشت کرده اند صدق می کند.
به این منظور بهتر است شکوفه های بیدمشک را در کیسه های پلاستیکی سربسته قرار داده و آنها را در دمایی به اندازه ی 15 درجه ی سانتی گراد انبار کنید.
طرز تهیه ی عرق بیدمشک در خانه
امروزه به دلیل خواص دارویی فوق العاده و منحصر به فرد عرق بیدمشک، بسیاری از افراد به دنبال عرق گیری از آن در محیط خانه می باشند. این افراد بیشتر به دنبال تامین نیاز های خود هستند و کمتر کسی از روش های سنتی و خانگی عرق گیری برای کسب درآمد استفاده می کند.
حال این سوال پیش می آید که چگونه در خانه عرق بیدمشک بگیریم؟ در پاسخ باید گفت که برای عرق گیری از این گیاه در خانه، می توان از دو روش عرق گیری با نی قازان و یا با عرق گیر های خانگی با کندانسور آبی یا برقی استفاده کرد که در ادامه به بررسی مفصل هر کدام از آنها می پردازیم.
روش عرق گیری بیدمشک با نی قازان
یکی از روش های سنتی برای تولید عرق بیدمشک استفاده از نی قازان می باشد. اما نی قازان چیست؟ در تعریف آن باید گفت که نی قازان یک قطعه ی مخروطی می باشد که حالت دیگ مانند دارد و در آن یک نی یا خروجی مخصوص برای عرقیات گیاهی قرار داده شده است.
این دیگ مخروطی بر روی دیگ حاوی آب و گیاهان قرار می گیرد و داخل آن با آب سرد پر می شود. جوشیدن آب و گیاه در دیگ، سبب تولید بخار می گردد. این بخار نیز به سمت بالا حرکت کرده و با برخورد به مخروطی، بخار میعان شده و به عرق مایع تبدیل می شود. عرق مایع بر روی بدنه داخلی مخروط لغزیده و از نی قرار گرفته در کنار مخروطی به بیرون می ریزد.
این روش از قدیم الایام جهت تولید عرقیات گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به بررسی مراحل عرق گیری از گیاه بیدمشک با نی قازان می پردازیم:
جمع آوری گیاه بیدمشک
مرحله ی اول برای گرفتن عرق بیدمشک، جمع آوری و یا تهیه ی این گیاه است. بهترین زمان برای جمع آوری گیاه، زمانی است که هوا خنک باشد تا نور آفتاب خواص و عطر و بوی آن را تحت تاثیر قرار ندهد.
شستشو و ضد عفونی بیدمشک ها
جهت شستشو و ضد عفونی شکوفه های بیدمشک آنها را از شاخه ها جدا کرده و به مدت 20 الی 30 دقیقه در آب ولرم قرار دهید. این کار سبب از بین رفتن گل و لای و آلودگی های موجود در شکوفه ها خواهد شد.
شستشو و ضد عفونی نی قازان و دیگ پخت
قبل از قرار دادن شکوفه ها در درون دیگ پخت، آن را به همراه نی قازان به طور کامل شستشو دهید. این مسئله در مورد بهداشت عرق تولید شده و تولید عرق پاک و باکیفیت اهمیت بسیاری دارد.
وزن کردن بیدمشک ها
برای اطلاع از اینکه به ازای چه مقدار گیاه باید چه میزانی از آب را به دیگ پخت اضافه کنید، لازم است قبل از قرار دادن آنها در دیگ، آنها را وزن کنید.
قرار دادن بیدمشک ها در دیگ و ریختن آب
بیدمشک ها را در دیگ پخت قرار دهید و به ازای هر یک کیلو از گیاه، 2 یا 3 لیتر آب به دیگ اضافه کنید. در صورتی که تمایل به تولید عرق گیاهی غلیظ تر با عطر و بوی بیشتری داشته باشید، می توانید از آب کمتری در دیگ استفاده کنید.
عایق بندی قسمت های مختلف نی قازان
نی قازان را روی دیگ پخت قرار داده و قسمت های اتصال این دو را توسط خمیر و یا پلاستیک های نسوز عایق بندی کنید. این عمل در روند تولید عرق گیاهی با کیفیت، عدم تبادل هوا و عدم اتلاف انرژی و عطر و بوی عرق بسیار موثر می باشد.
روشن کردن اجاق گاز
اجاق گاز را روشن نموده و دیگ عرق گیری و نی قازان را روی آن قرار دهید.
انجام عمل تقطیر
جهت انجام عمل تقطیر، نی قازان را پر از آب سرد کنید. به محض جوشیدن آب و گیاهان در داخل دیگ و تولید بخار آب، عمل تقطیر توسط نی قازان انجام شده و عرق بیدمشک از خروجی آن به درون ظرفی که در مقابل آن قرار داده اید ریخته خواهد شد.
روش گرفتن عرق بیدمشک با دستگاه عرق گیر خانگی
با اینکه عرق گیری با نی قازان یک روش سنتی می باشد که از گذشته تا به امروز مرسوم بوده است، اما امروزه عرق گیر های خانگی جدیدی تولید شده اند که هم استفاده از آنها آسان تر است و هم راندمان بالاتری را دارند. به علاوه عرق تولید شده توسط آنها کیفیت بهتری را دارا می باشد.
دستگاه عرق گیر خانگی تولید شده توسط کارخانه ی EIG، عمل خنک سازی عرقیات گیاهی را توسط کندانسور برقی و یا آبی انجام می دهد. به این ترتیب هیچ نیازی به مصرف آب ندارد و در صرفه جویی مصرف آب بسیار موثر می باشد.
برای عرق گیری، پس از آنکه گیاهان را شسته و اضافات آنها را جداسازی کردید، آنها را به همراه نسبت مشخصی از آب در داخل دیگ تقطیر قرار دهید. سپس درب مخزن را به کمک چفت های تعبیه شده روی آن به طور کامل محکم کنید.
پس از متصل کردن شلنگ های سیلیکونی به دیگ و کندانسور ، دیگ را روی شعله ی آتش قرار داده و کندانسور را به برق شهری 220 ولت متصل کنید. به این ترتیب شاهد خروج بخارات و انتقال آنها به کندانسور جهت انجام فرایند خنک سازی و تولید عرقیات گیاهی خواهید بود.
برای تولید عرق بیدمشک در حجم بالا به چه دستگاهی نیاز داریم؟
امروزه تهیه و تولید عرق بیدمشک در کارگاه ها و به صورت صنعتی نیز رواج زیادی دارد و بسیاری از افراد از این طریق سود قابل توجهی را برای خود اختصاص می دهند.
به این منظور می توان از دستگاه عرق گیر صنعتی استفاده کرد. این دستگاه ها در ظرفیت های متنوعی تولید شده و امکان عرق گیری از 400 تا 1500 کیلوگرم بیدمشک را دارند.
دستگاه تقطیر صنعتی بر خلاف دستگاه های خانگی، عرق گیری از گیاهان را با عبور دادن بخار آب از روی آنها انجام می دهد و به دلیل عدم جوشاندن گیاهان تاثیر بسزایی را در حفظ کیفیت آنها دارد.
این دستگاه دارای قابیت اسانس گیری نیز می باشند و قادرند اسانس حاصل از گیاهان را به طور جداگانه جمع آوری کنند.بنابراین امکان فروش جداگانه ی اسانس و کسب درآمد بیشتر از آن وجود خواهد داشت.
دستگاه های گلاب گیر صنعتی EIG تماما از استیل ساخته شده اند و به دلیل جدا و ایزوله بودن دیگ بخار، هیچ گونه خطر آتش سوزی در آنها وجود نخواهد داشت.
روش تولید عرق بیدمشک با دستگاه عرق گیری صنعتی
جهت تولید عرق بیدمشک با استفاده از دستگاه عرق گیری صنعتی می توان مراحل زیر را در پیش گرفت:
- برداشت بیدمشک در مواقعی که هوا خنک است (صبح و عصر)
- جدا کردن بیدمشک های پلاسیده و خشک شده
- قرار دادن شکوفه ها در آب ولرم به مدت نیم ساعت جهت جدا شدن گل و لای و آلودگی ها
- اسمبل کردن دستگاه تقطیر (وصل کردن دیگ بخار، دیگ پخت، کندانسور، اسانس گیر و برج خنک کننده به هم)
- استفاده از واشر سیلیکونی جهت درزبندی محل اتصال لوله ها
- پر کردن مخزن دیگ بخار
- ریختن بیدمشک ها داخل دیگ پخت
- قرار دادن واشر سیلیکونی درب و چفت کردن درب مخزن
- روشن کردن مشعل جهت تولید بخار
- روشن کردن فن و پمپ برج خنک کننده جهت تامین آب خنک کندانسور
- برداشت عرق از اسانس گیر، حدود یک ساعت بعد
آشنایی کلی با نحوه کار دستگاه تقطیر صنعتی
نحوه ی عملکرد دستگاه تقطیر صنعتی به شرح زیر می باشد:
- با حرکت بخار از دیگ به بخار به سمت دیگ پخت و حرارت دهی آن به بیدمشک ها، اسانس موجود در این گیاهان آزاد شده و به همراه آن از دیگ پخت به سمت کندانسور حرکت می کند.
- در کندانسور تعدادی لوله استیل وجود دارند که در یک محافظ پر از آب سرد قرار گرفته اند. جنس محافظ نیز از نوع استیل می باشد. پس از ورود بخار به لوله ها، مدتی بعد از آن طی فرایند میعان، به عرق تبدیل شده و وارد دستگاه اسانس گیر نوع اول می شود.
- در دستگاه اسانس گیر نیز شیشه ای قرار دارد که اسانس موجود در عرق را گرفته و مابقی آن را وارد مخزن می کند. بنابراین عرق و اسانس به صورت جداگانه قابل برداشت می باشند.
- برج خنک کننده یا همان کولینگ تاور نیز آب گرم را از کندانسور گرفته و آن را مجددا به آب سرد تبدیل کرده و وارد کندانسور می کند. این عمل نیز مانع از مصرف بی رویه آب شهری می شود.
تفاوت های عرق گیری با دستگاه صنعتی و خانگی
در عرق گیری خانگی تنها حجم کمی از عرق بیدمشک حاصل می شود که برای مصرف شخصی و خانگی مناسب خواهد بود. اما عرق گیر صنعتی و بزرگ با تولید ساعتی 30 الی 80 لیتر عرق، مناسب برای راه اندازی کسب و کار می باشد و سود بسیاری را برای کابر فراهم می کند.
علاوه بر این، به دلیل عدم جوشاندن بیدمشک در دستگاه تقطیر صنعتی، عرقی بسیار خوش طعم و با کیفیت تولید می شود که قابل مقایسه با نوع خانگی آن نیست و به دلیل جداسازی اسانس از عرق، امکان فروش جداگانه اسانس و درآمد دو چندان را برای فرد وجوئد دارد.
لازم به ذکر است که دستگاه گلاب گیر صنعتی از بدنه ی تماما استیل ساخته شده است و طول عمر و دوام بسیار بالایی را دارد.
سوالات متداول
1) نی قازان بهتر است یا دستگاه عرقگیر خانگی با کندانسور برقی؟
دسگاه عرق گیر خانگی با کندانسور برقی دارای راندمان بالاتری نسب به نی قازام می باشد و کار با آن آسان تر است. به علاوه عرق تولیدی با آن از کیفیت بهتری برخوردار می باشد.
2) دستگاه عرق گیری خانگی چه تفاوتی با عرق گیر صنعتی دارد؟
عرق گیر خانگی برای تولید عرقیات گیاهی با حجم کم مناسب است. اما عرق گیر صنعتی توانایی تولید حجم انبوهی از عرقیات گیاهی را داشته و قابل استفاده در کارگاه ها می باشد. به علاوه دستگاه تقطیر صنعتی بر خلاف خانگی عمل عرق گیری از گیاهان را بدون جوشاندن آنها انجام می دهد.
3) چه زمانی بهترین زمان مصرف عرق بیدمشک است؟
بهترین زمان برای مصرف عرق بیدمشک، خوردن آن به صورت شربت در وعده ی صبح و شب و قبل از هر وعده ی غذایی می باشد.
سخن آخر
در این مقاله از ای آی جی، شما را با شیوه عرق گیری از بیدمشک در خانه و کارگاه آشنا کرده و تفاوت های عرق گیر خانگی و صنعتی و کیفیت عرق تولیدی آنها را بیان کردیم. در حالت کلی باید گفت که اگر قصد تولید عرق بیدمشک برای مصرف خانگی را دارید، استفاده از گلاب گیر خانگی بهترین گزینه می باشد. اما اگر قصد تولید انبوه و کسب درآمد از فروش عرقیات را دارید، گلاب گیر صنعتی و اتوماتیک را برایتان پیشنهاد می کنیم.
