دما و رطوبت مناسب گلخانه سبزیجات و نحوه تامین آن
از اساسی ترین نکاتی که باید در گلخانه ها رعایت گردد ، تنظیم دما و رطوبت مناسب برای گیاهان است. در فصول سرد سال ، دما و رطوبت مناسب برای رشد و پرورش بسیاری از گیاهان، سبزیجات و میوه ها فراهم نمی باشد ؛ از این رو از گلخانه ها به جهت تامین شرایط محیطی مناسب برای پرورش گیاهان و سبزیجات بهره گرفته می شود. در این صورت تامین این دما و رطوبت برای رشد و پرورش سبزیجات امکان پذیر می باشد.
حال سوال مهم در این زمینه، این است که چه دما و رطوبتی برای گلخانه سبزیجات مناسب است ؟
در این متن از وبلاگ eig علاوه بر پاسخ به این پرسش ، نحوه تامین رطوبت و دمای گلخانه جات نیز آموزش داده می شود.
چه دمایی برای گلخانه سبزیجات مناسب است ؟
گیاهان برای رشد و نمو خود به دمای مناسبی نیاز دارند. بیشتر سبزیجات نیز در دمای 16 درجه سانتیگراد تا نهایتا دمای 35 درجه سانتیگراد رشد مناسبی خواهند داشت . لازم است تا این دما در شب هنگام ، 5 تا 6 درجه کمتر از دمای روز باشد.
دمای گلخانه سبزیجات در تابستان در بیشتر مواقع از نور خورشید تامین می گردد ؛ اما فراهم نمودن این دما در زمستان ، نیازمند بهره گیری از تجهیزات گرمایشی خواهد بود . در ادامه ، روش های تامین دمای مناسب گلخانه سبزیجات ، معرفی شده اند.
نحوه تامین دمای مناسب گلخانه سبزیجات در زمستان
همان طور که گفته شد، تجهیزات گرمایشی ، نقش بسیار مهمی در صنعت کشاورزی و گلخانه دارند. به طور کلی جهت تامین گرمای گلخانه سبزیجات از هیترهای کابینتی، سیستم گرمایش از کف گلخانه، گرمایش مرکزی و … استفاده می گردد.
استفاده از هیتر کابینتی
از مرسوم ترین روش های گرم کردن گلخانه سبزی و میوه ، استفاده از هیتر های کابینتی باشد. این دستگاه ها معمولا به 3 نوع هیتر گاز سوز، گازوئیل سوز و دوگانه سوز تقسیم شده و جهت استفاده در انواع گلخانه ها کاربرد فراوانی دارند. دودکش تعبیه شده در این وسیله ها، تمام آلاینده حاصل از احتراق را به خارج از محیط گلخانه منتقل می سازد؛ در نتیجه گوگرد و دی اکسید کربن حاصل از سوختن، هیچ تاثیری بر سبزیجات نخواهند گذاشت.
سیستم گرمایش از کف گلخانه سبزی
روش دیگر تامین دمای گلخانه سبزیجات، استفاده از سیستم گرمایش از کف می باشد. در این روش، با استفاده از لوله کشی آب گرم در سطح زیرین گلخانه و در زیر خاک ، دمای مورد نیاز سبزیجات را فراهم می سازند . از معایب این روش می توان به هزینه بالا ، آسیب پذیری بالا ، احتمال ترکیدگی و سوراخ شدن لوله های آن اشاره نمود.
سیستم گرمایش مرکزی گلخانه
از دیگر روش های گرم ساختن گلخانه سبزیجات، استفاده از سیستم مرکزی و بخار آب می باشد. در این روش با استفاده از دیگ بخار یا بخار ساز های گرم، گرمای گلخانه را تامین می سازند. به این منظور، بخار تولید شده در انواع دیگ بخار را با استفاده از کانال کشی، به تمام فضای گلخانه منتقل می کنند. در این صورت علاوه بر تامین گرمای مورد نیاز سبزیجات، رطوبت محیط نیز تامین می گردد.
تامین دمای مناسب گلخانه در تابستان
در بیشتر مناطق گرم و خشک کشور، دمای روز در تابستان به بیش از 40 درجه سانتیگراد نیز می رسد. این افزایش دما مشکلات بسیاری را برای گیاهان به دنبال دارد. از این رو ، تامین تجهیزات جهت خنک سازی گلخانه نیز، امری بسیار مهم می باشد . معمولا برای سردسازی گلخانه سبزی ، از فن های تهویه و پد سلولزی استفاده می گردد .
فن تهویه
فن تهویه یا هواکش گلخانه، با تهویه و خارج ساختن هوای گرم از درون گلخانه، به سرد سازی آن کمک می نماید. این هواکش با گرفتن هوای گرم از درون گلخانه و خارج ساختن آن، سبب خنک شدن هوای درون گلخانه سبزی می گردد.
فن سیرکوله
فن سیرکوله ، تنها وظیفه جا به جا ساختن هوای درون محیط را بر عهده دارد. این فن سبب توزیع یکنواخت دما در تمام محیط گلخانه سبزیجات می گردد. جهت مشاهده انواع فن و هواکش کلیک نمایید.
پد سلولزی
پدهای سلولزی به کمک فن تهویه ، اقدام به خنک سازی محیط درون گلخانه سبزی می نمایند. این پد ها بیشتر در مناطق گرم و خشک کاربرد دارند. در این سیستم سرمایشی گلخانه ، آب به وسیله پمپ به سمت پد سلولزی هدایت شده و این پد ، آب را جذب می نماید. از طرف دیگر ، باد گرم محیط خارجی ، توسط هواکش و فن به سمت این پد خیس هدایت می شود ؛ سپس این باد با برخورد با پد سلولزی خنک شده و به گلخانه وارد می گردد.
فن های تهویه نیز در سمت دیگر گلخانه سبزی، هوای گرم داخلی را به خارج از محیط هدایت می سازند. به این صورت، دمای مناسب برای گلخانه سبزیجات فراهم می گردد.
رطوبت مناسب گلخانه سبزیجات
کاهش رطوبت هوا سبب زرد شدن سبزیجات و در نهایت نابودی آن ها می گردد؛ به همین منظور تنظیم رطوبت مناسب برای سبزیجات و گیاهان امری بسیار ضروری می باشد. فراهم ساختن رطوبت مناسب برای سبزیجات در محیط های باز بسیار سخت بوده اما در گلخانه ها و محیط های بسته امکان پذیر می باشد.
رطوبت نسبی مناسب برای رشد و نمو سبزیجات در گلخانه حدود 50 تا 60 درصد است. رطوبت کمتر از این میزان سبب خشکی ، سوختن سبزیجات و ایجاد لکه های قهوه ای بر روی برگ آن ها می شود ؛ رطوبت بالاتر از 80 درصد نیز ، احتمال رشد قارچ ها و کپک زدگی ساقه و برگ سبزیجات را بسیار بالا می برد . در ادامه روش های تامین این رطوبت بررسی شده اند .
نحوه تامین رطوبت گلخانه سبزی
جهت تامین رطوبت مناسب برای گلخانه سبزیجات از انواع مه پاش های نازلی، پروانه ای و رطوبت ساز التراسونیک استفاده می گردد که در مقاله روش های تامین رطوبت برای گلخانه ، به طور کامل به آن پرداخته شده است.
حال که روش های بالا بردن رطوبت گلخانه معرفی شد، لازم است تا با راه های کاهش رطوبت محیط نیز آشنا شوید . در محیط های شرجی و مرطوب، رطوبت بالای محیط یکی از معضلات اساسی گلخانه داران می باشد.
رطوبت بالا سبب رشد انواع قارچ و کپک در سطح خاک و بر روی برگ سبزیجات شده و به راحتی محصول را نابود می سازد . از این رو استفاده از رطوبت گیر ها و سیستم های تهویه جهت کاهش رطوبت گلخانه سبزی امری بسیار ضروری می باشد . این سیستم ها رطوبت اضافی را از محیط گلخانه خارج ساخته و از رشد کپک و قارچ ها درون گلخانه جلوگیری می نمایند .
عدم تنظیم دما و رطوبت چه بر سر سبزیجات شما خواهد آورد ؟
- یخ زدگی
- سیاه شدن برگ و ساقه سبزیجات
- گرمازدگی و از بین رفتن طراوت سبزی و پژمردگی
- خشک شدن و دهیدراته شدن برگ محصول
- تولید محصول بی کیفیت و ضعیف
- کپک زدن محیط و رشد قارچ ها بر روی سبزیجات
- از بین رفتن محصول به دلیل رشد قارچ و یا خشکی بیش از حد خاک
سخن کلی
در این بخش از وبلاگ eig-shop دما و رطوبت مناسب برای گلخانه سبزیجات بررسی شد . بهترین دما برای رشد گیاهان از 16 تا 24 درجه سانتیگراد بوده و سبزیجات در رطوبت 50 تا 60 درصد رشد بسیار خوبی دارند .
دما و رطوبت دو عامل مهم در تولید محصولات با کیفیت بوده که عدم رعایت آن ها، می تواند خسارات جبران ناپذیری را به محصول نهایی وارد سازد.
