شرایط و دستورالعمل های احداث سالن پرورش قارچ
نکات مهم در راه اندازی سالن استاندارد پرورش قارچ
پرورش قارچ یکی از روش های کسب درآمدی بسیار مطمئن و آینده دار است که در هر شرایط و هر مکانی فارغ از آب و هوای آن منطقه قابل پرورش است چون که قارچ ها در یک محیط بسته و با شرایط دما و رطوبتی کنترل شده می توان پرورش داد.
اما برای اینکه به بالاترین درآمد در پرورش قارچ برسیم و نهایت راندمان و بازدهی را از بذرهای کاشته شده داشته باشیم باید یک سالن استاندارد و ایده آل برای این کار افتتاح کنیم که در ادامه این نوشته از وب سایت eig به شرایط و دستورالعمل های لازم برای احداث سالن پرورش قارچ اشاره خواهد شد. هم چنین رعایت این دستورالعمل ها فرایند اخذ مجوز از جهاد کشاورزی و واحد های مربوطه را نیز بسیار آسوده خواهد کرد.
ویژگی های مکان مناسب برای راه اندازی سالن پرورش قارچ
یکی از مهم ترین و اصلی ترین شرایط راه اندازی سالن پرورش قارچ، انتخاب مکان مناسب می باشد که حتما باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهید :
الف – دارای امکانات پرورشی باشد
مکان مورد نظر باید دارای آب و برق و گاز شهری باشد، این امکانات به پرورش بهتر قارچ ها و در نتیجه درآمدزایی بهتر شما کمک خواهد کرد. بسیاری از تجهیزات پرورش قارچ مانند رطوبت ساز و فن تهویه و… با برق کار می کنند و از گاز شهری نیز برای تولید گرمای مناسب در فصل زمستان استفاده خواهد شد.
ب – در جهت وزش باد باشد
تهویه سالن های پرورش قارچ در تابستان جهت خنک کردن آن ضروری خواهد بود، جهت جلوگیری از مصرف انرژی زیاد و فراهم کردن امکان تهویه هوا با صرف کمترین انرژی و حتی رایگان، بهتر است سالن را در جهت وزش باد غالب تاسیس کنید و اگر قصد خرید سالن های آماده را دارید، حتما مورد هایی را انتخاب کنید که در جهت شمال به جنوب ساخته شده اند.
ج – آب و هوای جغرافیای منطقه را در نظر بگیرید
اگر در یک منطقه سرد و مرطوب قرار داشته باشید، احتمالا برای پرورش قارچ فقط به هیتر نیاز خواهید داشت، اما در صورتی که در منطقه ای سرد و خشک واقع هستند، علاوه بر هیتر به یک رطوبت ساز نیز جهت مناسب کردن شرایط رشد قارچ ها احتیاج خواهید داشت. بنابراین با توجه به شرایط منطقه ای خود نسبت به خرید تجهیزات لازم اقدام خواهید کرد.
د – به جاده های اصلی شهر نزدیک باشد
به منظور کاهش هزینه های حمل و نقل و دستیابی آسان خریداران و مشتریان به شما، بهتر است سالن پرورش قارچ خود را در نزدیکی جاده های اصلی شهر تاسیس کنید. هم چنین به منظور جلوگیری از ورود هوای آلوده به داخل سالن ، بهتر است با مرغداری ها و کارخانجات صنعتی فاصله چند کیلومتری داشته باشد.
هـ – طول و عرض استانداری داشته باشد
شاید با خود فکر کنید که سالن های پرورش قارچ نیز مانند گلخانه ها می توانند به صورت هکتاری ساخته شوند، اما این تفکر اشتباه است چرا که برای چنین سالن هایی به رطوبت ساز های عظیم نیاز خواهد بود. پرورش دهنده ها برای صرفه جویی در مصرف برق و تامین فوری و لحظه ای حرارت و رطوبت لازم و جلوگیری از فساد قارچ ها، سالن های کوچکی را برای پرورش قارچ در نظر میگیرند.
معمولا سالن هایی با طول 20 الی 30 متر، عرض 6 متر و ارتفاع 3 الی 4 متری بهترین و مناسب ترین حالت برای پرورش قارچ خواهد بود، در صورتی که زمین و یا سالن بزرگی را در اختیار دارید، می توانید آنها را به سالن های کوچک تر با مشخصات فوق تبدیل کنید تا بهترین راندمان را در پرورش قارچ داشته باشد.
نحوه ساخت سالن پرورش قارچ
سالن مورد نظر باید کاملا عایق بندی شده و استاندارد ساخته شود تا با صرف کمترین میزان سوخت امکان گرم کردن و با صرف کمترین میزان برق ، امکان تهویه و تامین رطوبت را داشته باشد، هم چنین امکان رشد آفات و عوامل بیماری زا نیز نداشته باشد. در ساخت سالن پرورش قارچ باید موارد زیر را رعایت کنید.
1- عایق بندی اصولی و دقیق
تمامی دیوار ها، سقف و حتی کف سالن پرورش باید به خوبی عایق بندی شوند تا ضمن جلوگیری از ورود موجودات موذی مانند سوسک و موش و غیره، بایستی از هدر رفت گرما و رطوبت نیز جلوگیری کند. استفاده از عایق های پلیمری ساندویچ پانل بهترین گزینه برای ساخت سقف و دیوارها خواهد بود، در صورت استفاده از آجر و سفال جهت ساخت دیوار ها، بهتر است که به صورت دولایه چیده شود و در بین این دو لایه از فوم تزریقی به عنوان عایق استفاده شود.
در صورت عدم استفاده از عایق ساندویچ پانل، حتما تمامی دیوارها و کف سالن را سیمان کاری کنید چون که سیمان از خروج رطوبت و نشت آن به دیوار و کف جلوگیری خواهد کرد و به کاهش مصرف برق صرف شده جهت تولید رطوبت نیز کمک خواهد کرد.
هم چنین سقف سالن حتما از ورق های ساندویچ پانل ساخته شود چون که مقاومت بالایی در برابر باران و برف خواهد داشت و از ورود سرما تا حد زیادی جلوگیری خواهد کرد. استفاده از چنین عایقی در سقف و دیوارهای سالن ، آن را کاملا ایزوله و هوا بند کرده و امکان ورود و خروج حرارت و رطوبت به جز از طریق فن تهویه و دریچه ها وجود خواهد داشت.
2- ساخت سالن به صورت متقارن
سکوهای قرارگیری کمپوست و بذر طوری باشند که امکان بازدید از چهار طرف وجود داشته باشد، معمولا در سالن های استاندارد پرورش قارچ از دو سکو با عرض 3 متر استفاده می شود که بین هر سکو بیش از یک متر فاصله وجود دارد هم چنین دارای فاصله 50 سانتی متر الی یک متری از دو طرف دیوار نیز هستند تا کارگران به راحتی جهت کاشت ذرت و برداشت اقدام کنند.
3- نصب هیتر گرمایشی
دمای مناسب برای رشد قارچ ها باید بین 25 الی 27 درجه سانتیگراد باشد، بنابراین در صورتی در مناطق جغرافیایی سرد و کوهستانی قصد پرورش قارچ را داشته باشید، نیاز به هیتر جهت گرم کردن سالن خواهید داشت. بهترین گزینه برای گرمایش سالن های پرورش قارچ استفاده از کوره های هوای گرم (هیترهای آتش درون) است چرا که امکان تهویه مطبوع و جلوگیری از سرما زدگی قارچ ها را نیز فراهم خواهد کرد.
در صفحه هیترهای eig می توانید انواع بخاری های صنعتی (آتش درون) مناسب برای سالن پرورش قارچ را مشاهده کنید لازم به ذکر است که این محصولات دارای گارانتی 2 ساله و خدمات پس از فروش 10 ساله از طرف گروه صنعتی eig هستند. این هیترها دود و گازهای شیمیایی را به بیرون از سالن انتقال داده و گرمای لازم از طریق فن های نصب شده در پشت کوره تامین خواهد شد.
بهتر است هیترها را در قسمت ورودی هوای سالن نصب کنید تا هوای سرد ورودی به سالن را کاملا گرم و مساعد برای پرورش قارچ نموده و ضمن گرمایش سالن ، سبب رسیدن اکسیژن و هوای تازه نیز شود. بدیهی است که در سمت هوای خروجی نیز فن های اگزاست نصب خواهند شد تا هوای آلوده را از سالن پرورش قارچ بیرون کند.
4- نصب رطوبت ساز
در سالن های پرورش قارچ تامین رطوبت بالای 90 درصد ضروری است، چنین رطوبتی در محیط آزاد وجود ندارد، بنابراین برای رسیدن به این سطح از رطوبت بایستی از دستگاه های رطوبت ساز استفاده نمود. در صفحه رطوبت ساز می توانید انواع آنها را مشاهده کنید. استفاده از رطوبت سازهای اولتراسونیک و مه پاش های نازلی در سالن های قارچ مناسب هستند که eig-shop این محصولات را با گارانتی یک ساله و خدمات پس از فروش 10 ساله ارائه می کند.
اگر قصد استفاده از بخار سازهای اولتراسونیک را دارید می توانید آنها را در کف زمین قرار دهید، لازم به ذکر است که این دستگاه ها قابلیت اتصال به آب شهری را دارند و نیازی به پر کردن مداوم مخزن آب نیست، ولی اگر می خواهید از مه پاش های نازلی استفاده کنید حتما نازل ها را در قسمت میانی دیوار نصب کنید تا رطوبت به خوبی به قارچ های پایینی و بالایی برسد.
5- نصب فن تهویه
فنی که در سالن پرورش قارچ نصب می شود باید از نوع اگزاست باشد تا هوای آلوده را به بیرون از سالن انتقال دهد. همانطور که قبلا نیز گفته شد باید سالن را در جهت وزش بادهای غالب نصب کنید تا امکان خروج هوا با کمترین انرژی فراهم باشد، حتی بدون نیاز به روشن کردن فن ها نیز امکان تهویه وجود خواهد داشت.
فن تهویه زمانی کارایی خواهد داشت که دما و رطوبت داخل سالن به بیش از حد مجاز رسیده باشد. این اتفاق در فصل های گرم سال شایع است و استفاده از فن تهویه به کاهش دما و رطوبت کمک خواهد کرد.
به منظور جلوگیری از هدر رفت حرارت و رطوبت تامین شده در فصل زمستان و ایزوله کردن هر چه بیشتر سالن، بهتر است از فن های تهویه دمپردار استفاده کنید. این فن ها دارای دریچه هایی هستند که در صورت خاموش بودن فن ها، بسته شده و مانع از خروج حرارت و رطوبت خواهد شد. در صفحه فن صنعتی میتوانید انواع فن تهویه eig را مشاهده کنید که دارای گارانتی یک ساله و خدمات پس از فروش 10 ساله می باشد و امکان ارسال آن به تمامی نقاط کشور نیز وجود دارد.
6- قفسه های طبقه بندی
طبیعتا استفاده از بستر یک طبقه برای پرورش قارچ میزند درامد شما را کاهش خواهد داد. برای دریافت حداکثر سود از سالن باید از سقف های چند طبقه برای پرورش قارچ استفاده کنید.
این قفس ها باید از آلومینیوم یا استیل ساخته شده باشند تا در برابر رطوبت بالای سالن دچار خوردگی و زنگ زدگی نشوند، هم چنین ابعاد آن باید طوری باشد که به راحتی امکان رفت و آمد در اطراف آن وجود داشته و به آسانی به تمام قارچ های کاشته شده در داخل سقف ها دسترسی پیدا کرد.
بهتر است طبقات 1 متر از هم فاصله داشته باشند (یعنی ارتفاع بین طبقه پایینی با طبقه بالایی 1 متر یا بیشتر باشد) و دارای فاصله 60 الی 70 سانتی متری از دیوار باشند. با توجه به ارتفاع سالن می توان از قفسه های چهار یا پنج طبقه ای استفاده کرد. هم چنین در صورتی که عرض سالن 6 متر باشد، به راحتی می توان دو قفسه با عرض دو متر را در سالن جای داد.
7- نصب رطوبت سنج و دماسنج
استفاده از این دو ابزار ساده به مدیریت بهتر سالن و در نتیجه رشد بهتر قارچ ها کمک خواهد کرد، بهتر است از رطوبت سنج و دماسنج های دیجیتالی استفاده کنید تا دما و رطوبت را به شکل دقیق نشان دهد، در صورت دارا بودن قابلیت اتصال به تلفن همراه نیز می توانید از راه دور دما و رطوبت را کنترل کرده و در صورت نیاز دستگاه های رطوبت ساز و هیتر را خاموش یا روشن نمایید.
البته در صورت تمایل به هوشمند سازی سالن پرورش می توانید از تابلو برق اتوماتیک استفاده کنید که دما و رطوبت را به طور پیوسته کنترل کرده و فرایند روشن و خاموش کردن رطوبت ساز و هیتر و هم چنین زمان کار فن های تهویه را نیز در اختیار بگیرد. بدیهی است که چنین سیستمی به پرورش بهتر و سریعتر قارچ ها کمک کرده و مانع از هدر رفت انرژی نیز خواهد شد.
سخن نهایی
در این نوشته به شرایط و دستورالعمل های لازم برای راه اندازی یک سالن پرورش قارچ استاندارد و ایده آل پرداخته شد، در صورت مطالعه این مقاله و استفاده از تجهیزات سالن پرورش قارچ با کیفیت و با دوام می توانید درآمد خوبی را از این روش به دست آورید. دقت کنید که اخذ مجوز از جهاد کشاورزی و سازمان های ذیربط جهت فروش وسیع و تضمین بازار الزامی خواهد بود.
