کاربرد متابی سولفیت سدیم | فواید و مضرات متابی سولفیت سدیم
متابی سولفیت سدیم چیست ؟ آیا استفاده از این ماده در صنایع غذایی سبب بروز مشکلات جسمانی در مصرف کننده می گردد؟ برای یافتن پاسخ این سوالات، ادامه این متن از وبلاگ eig شاپ را مطالعه نمایید. متابی سولفیت سدیم، یک ماده شیمیایی بوده که در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. لازم به ذکر است که مصرف این ماده به میزان مشخص، برای انسان مشکل ساز نبوده و استفاده از آن در صنایع غذایی مزایای زیادی نیز در پی دارد. در این متن علاوه بر تعریف دقیق متابی سولفیت سدیم، کاربرد آن در تمام صنایع بررسی شده است. همچنین گفته می شود که استفاده از این مواد در صنایع غذایی چه تاثیراتی دارد :
متابی سولفیت سدیم چیست؟
متابی سولفیت سدیم یا Na2S2O5 ماده شیمیایی است که از واکنش کربنات سدیم و دی اکسید سولفور به وجود می آید. پس از خشک نمودن ماده بدست آمده در این واکنش شیمیایی، کریستال های سفید رنگ بسیار ریز تولید شده که به شکل پودر سفید بسته بندی می گردند. متابی سولفیت سدیم در هنگام حل شدن در آب، بویی شبیه به گوگرد تولید می کند.
این پودر سفید رنگ کاربرد زیادی داشته و در دو گرید خوراکی و صنعتی تولید می گردد. متابی سولفیت سدیم به عنوان عامل آنتی اکسیدان، نگهدارنده و تثبیت کیفیت و رنگ و یا سفید کردن محصولات کاربرد فراوانی دارد؛ که در ادامه این پست از کارخانه ای آی جی، تمام کاربرد های پودر متابی سولفیت سدیم در گرید خوراکی و صنعتی بیان شده است .
بررسی کاربرد متابی سولفیت سدیم در صنایع غذایی
همانطور که گفته شد، این ماده شیمیایی در گرید خوراکی تولید شده و در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد :
1- متابی سولفیت سدیم در میوه خشک
از پودر متابی سولفیت سدیم در تولید انواع میوه خشک استفاده می شود. میوه هایی نظیر موز و سیب به محض قرار گرفتن در مجاورت اکسیژن شروع به تغییر رنگ کرده و تیره می شوند. از این رو میوه ها در هنگام خشک شدن ، قهوه ای شده و میوه خشک ها نیز رنگ تیره ای دارند. برای جلوگیری از تیره و قهوه ای شدن چیپس میوه، ورقه های میوه تازه را درون محلول 1 گرم پودر متابی سولفیت در یک لیتر آب ریخته تا با رنگی کاملا طبیعی خشک شوند.
برای درک بهتر موضوع و روش استفاده از پودر متابی سولفیت سدیم در تولید میوه خشک مقاله ” طرز تهیه میوه خشک با رنگ طبیعی ” را مطالعه نمایید. همچنین این ماده علاوه بر حفظ رنگ و کیفیت میوه خشک، سبب افزایش ماندگاری و جلوگیری از فساد چیپس میوه نیز می شود.
2- تولید مربا
خاصیت آنتی اکسیدانی این ماده سبب شده تا به عنوان نگهدارنده انواع مربا و ژله نیز در تولید آن ها مورد استفاده قرار گیرد. لازم به ذکر است که این ماده شیمیایی برای جلوگیری از رشد کپک و به عنوان عامل نگهدارنده دیگر مواد غذایی پخته شده مانند چیپس سیب زمینی ، ترشی جات، آبمیوه ها و … نیز کاربرد دارد.
3- صنایع بسته بندی میگو
خاصیت آنتی اکسیدانی متابی سولفیت سدیم، از ایجاد لکه های تیره بر روی میگو جلوگیری می کند. در نتیجه کیفیت محصول را افزایش داده و مانع از فساد و خرابی آن می گردد.
4- تولید بیسکویت
بیسکوییت ها و کوکی ها، دیگر ماده غذایی هستند که در تولید آن ها، مقداری متابی سولفیت سدیم نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده شیمیایی سبب کاهش خشکی بیسکویت، شکل منسجم آن، تخمیر درست و افزایش ماندگاری آن می شود.
5- کنسرو قارچ
قارچ نیز به محض قرار گرفتن در مجاورت اکسیژن، اکسید شده و تیره می گردد. برای حفظ رنگ قارچ ها، آن ها را به مدت یک تا دو دقیقه در محلول 0.3 متابی سولفیت سدیم غوطه ور کرده و سپس در ظروف مخصوص پر از آب نگهداری می نمایند. در این صورت قارچ تیره نشده و طول عمر بالاتری خواهد داشت. سپس این محصول در تهیه کنسرو های مختلف استفاده می شود.
6- سوسیس ، کالباس و فرآورده های گوشتی
اضافه کردن پودر متابی سولفیت سدیم به فرآورده های گوشتی ، کالباس و سوسیس، سبب حفظ رنگ صورتی مایل به قرمز گوشت شده و از تیره شدن آن جلوگیری می کند. در بسیاری از کشور ها، به دلیل معایب این ماده، استفاده از آن در فراورده های گوشتی ممنوع می باشد.
7- افزایش ماندگاری مواد غذایی
همان طور که گفته شد، متابی سولفیت سدیم خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و همچینی با کاهش اکسیژن وجود در سطح مواد غذایی، سبب افزایش ماندگاری آن می شود. این ماده از رشد قارچ و کپک در سطح محصولات جلوگیری کرده و طول عمر آن ها را افزایش می دهد.
کاربرد متابی سولفیت در گرید صنعتی
استخراج طلا : کاهش میزان آلاینده و رسوب طلا
تولید کرم نارگیل : سفید کردن کرم نارگیل و بالا بردن طول عمر آن
جذب رطوبت در کفش و کیف : جلوگیری از ایجاد بوی نامطبوع و کاهش رطوبت چرم
آزمایشات : استفاده در آزمایش نوعی کم خونی به نام سلول داسی
تصفیه آب : جهت حذف کلر اضافی موجود در آب نیز از این ماده شیمیایی استفاده می گردد. همچنین به منظور عامل ضد باکتری و برطرف کردن جرم لوله های دستگاه آب شیرین کن نیز کاربرد دارد.
صنایع کاغذ : سفید کردن کاغذ
صنایع نساجی : حفظ کیفیت پارچه و سفید کردن و دکلره برای پنبه
عکاسی : مواد شیمیایی لازم در عکاسی
لوازم آرایشی : استفاده در لوازم آرایشی بهداشتی به منظور حفظ کیفیت، آنتی اکسیدان و نگهدارنده
تولید شراب و نوشیدنی های الکلی : معمولا از متابی سولفیت سدیم به عنوان یک تثبیت کننده و نگهدارنده برای تولید شراب استفاده می شود.
دارو سازی : در تولید برخی از دارو ها به منظور مکمل مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای استفاده از متابی سولفیت سدیم
همان طور که بیان شد، سدیم متابی سولفیت چه در صنایع غذایی و چه در صنایع دیگر کاربرد و مزایای فراوانی دارد. از جمله مزایای این ماده شیمیایی می توان به جلوگیری از رشد کپک و باکتری در محصولات غذایی، حفظ رنگ، کیفیت و طعم آن ها و … اشاره کرد. این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و واکنش آن با اکسیژن موجود در بافت مواد غذایی، از اکسید شدن آن ها جلوگیری کرده و کیفیت آن ها را حفظ می نماید. با استفاده این ماده در صنایع غذایی ، مدت زمان نگهداری آن ها نیز افزایش یافته و در برابر باکتری ها حفظ می شوند.
همچنین استفاده از این ماده در تولید میوه خشک سبب جلوگیری از قهوه ای شدن و تیره شدن آن ها می گردد. معمولا افرادی که قصد تولید میوه خشک در تناژ بالا را دارند، میوه ها را درون محلول متابی سولفیت سدیم و آب غوطه ور کرده و سپس درون انواع دستگاه میوه خشک کن قرار می دهند. علاوه بر موارد گفته شده این ماده غیر آلی به منظور یک سفید کننده در اکثر صنایع کاربرد دارد.
مضرات استفاده از متابی سولفیت سدیم
متابی سولفیت سدیم، ماده شیمیایی بوده که در کنار مزایای بسیار زیاد خود، مضراتی برای انسان دارد. یکی از مضرات محصول این است که استنشاق مستقیم آن، سیستم تنفسی و ریه انسان را دچار آسیب جدی می سازد. از این رو رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از این ماده، ضروری است. همچنین مصرف خوراکی این ماده برای افرادی که دچار آسم یا آلرژی می باشند نیز، باید زیر نظر پزشک صورت پذیرد.
این ماده را به هیچ عنوان نباید به صورت مستقیم و تنها مصرف نمود، زیرا سبب مشکلات گوارشی می گردد. همچنین استفاده بیش از حد از مواد غذایی حاوی این ماده شیمیایی، علاوه بر مشکلات گوارشی سبب کاهش سولفیت در کبد انسان شده و مشکلات عدیده ای در پی دارد. البته گرید خوراکی آن ایمنی بیشتری داشته و تنها مصرف بیش از حد آن مشکلاتی را برای انسان به وجود خواهد آورد.
طرز استفاده از متابی سولفیت سدیم در میوه خشک
همان گونه که در ابتدای متن گفته شد، برای جلوگیری از سیاه شدن میوه خشک از محلول آب و متابی سولفیت سدیم استفاده می شود. همچنین این ماده همانند نگهدارنده عمل کرده و از فساد میوه خشک جلوگیری میکند.
طرز استفاده از متابی سولفیت سدیم در میوه خشک به این صورت است که در 20 لیتر آب، یک قاشق غذا خوری معادل 10 گرم پودر متابی سولفیت سدیم ریخته می شود. پس از حل کردن پودر در آب، میوه ها درون محلول قرار گرفته و سپس به دستگاه میوه خشک کن منتقل می گردند.
سخن آخر
در این پست از وبلاگ EIG-SHOP کاربرد متابی سولفیت سدیم در صنایع غذایی، نساجی، کاغذ سازی و … بررسی شد. همان طور که گفته شد گرید صنعتی این ماده شیمیایی، خطرناک بوده و ضروری است در هنگام کار با آن، شرایط ایمنی به طور کامل رعایت گردد. اما گرید خوراکی متابی سولفیت سدیم، تنها در صورت استفاده بیش از حد مجاز آن و مصرف آن توسط افراد دچار آلرژی و آسم می تواند خطر آفرین باشد.
