مراحل خشک کردن سبزی با دستگاه و بدون دستگاه
یک راهکار رایج و ایده آل جهت نگهداری سبزی برای مدت طولانی، خشک کردن آن است. سبزی را با روش های متنوع و مختلف میتوان خشک کرد و مورد مصرف قرار داد. خشک کردن سبزی مراحلی دارد که اگر به درستی اجرا شوند، کیفیت سبزی خشک بدست آمده بالا خواهد بود.
در این مقاله سعی کردیم تا توضیحی جامع از مراحل خشک کردن سبزی با دستگاه سبزی خشک کن خانگی و بدون آن ارائه دهیم.
» امکان سفارش تولید به صورت دو گانه سوز
» ارسال توری پلی اتیلن برای قرار دادن میوه و سبزی روی آنها
انتخاب سبزی برای خشک کردن
سبزی که برای خشک کردن انتخاب می شود، هم باید کیفیت بالایی داشته باشد. البته اغلب سبزی ها قابلیت خشک کردن دارند و باید توجه داشت که سبزی برای چه مصارفی خشک می شود. آن دسته گونه های سبزی که برای خشک کردن به کار میروند شامل جعفری، گشنیز، تره، اسفناج، شنبلیله و… هستند.
آماده سازی سبزی برای خشک کردن
آماده سازی سبزی برای خشک کردن شامل 3گام است :
- پاک کردن سبزی: در این مرحله قسمت های اضافی سبزی که قابل خوردن نیستند، حذف می شوند.
- شستشوی سبزی: سبزی ها قبل از خشک کردن باید تمیز و ضدعفونی شوند. شستشوی سبزی در سه مرحله خیساندن، شستشو و آبکشی نهایی انجام می شود. سبزی حداقل باید به مدت 2 ساعت خیسانده شود و سپس شسته شده و آبکشی شود.
- خرد کردن سبزی: خرد کردن سبزی کمک می کند که طول زمان خشک شدن سبزی کوتاه شود. در این مرحله معمولا از دستگاه های سبزی خشک کن استفاده می شود.
پیش تیمار کردن و تیمار کردن برای خشک کردن سبزی
پیش تیمار و تیمار کردن برای خشک کردن سبزی تاثیر قابل توجهی در کیفیت محصول نهایی دارند. تیمار کردن به معنای غیرفعال سازی آنزیم های فعال سبزی است. هدف از این کار، حفظ طعم و رنگ و عطر سبزی تازه و بالا بردن مدت زمان ماندگاری آن است. این مرحله توسط دستگاه بلانچر انجام می شود و این فرایند با نام علمی بلانچینگ شناخته می شود. پیش تیمار کردن و یا غیرفعال سازی آنزیم های سبزی را به دو روش میتوان انجام داد :
آنزیم بری با آب جوش
در این روش به یک آبکش و دیگ پر از آب جوش نیاز داریم. سبزیها درون آبکش قرار گرفته و سپس آبکش درون آب جوش فرو میرود.
آنزیم بری با بخار
در این روش به یک آبکش و یک منبع بخار آب جوش نیاز داریم. سبزی ها درون آبکش قرار گرفته و برای دقایقی در معرض بخار آب جوش قرار میگیرند. در این روش سبزی ها تماس مستقیم با آب جوش ندارند و فقط در تماس با بخار آن هستند. همین ویژگی باعث می شود تا مواد مغذی سبزی ها تا حد قابل توجهی حفظ شود.
مراحل بعد از آنزیم بری
یک اقدام مهم بعد از آنزیم بری سبزی، سرد کردن است. سرد کردن با هدف خنک کردن سبزی ها و بلافاصله بعد از بلانچینگ انجام میگیرد. مدت زمان سرد کردن سبزی برابر با مدت زمان آنزیم بری سبزی است.
در این مرحله، سبزی درون یک ظرف پر از آب سرد با دمای 60 درجه فارنهایت قرار می گیرد. مهم است که بعد از سرد کردن سبزی، عملیات آبکشی انجام شود. عدم آبکشی موجب باقی ماندن رطوبت در سبزی و پایین آمدن کیفیت آن خواهد شد.
خشک کردن سبزی با دستگاه خشک کن
یک روش رایج و استاندارد برای خشک کردن سبزی، استفاده از دستگاه خشک کن است. خشک کردن سبزی با دستگاه خشک کن به خصوص زمانی که حجم سبزی زیاد باشد، بسیار کاربردی است. دما و زمان دو فاکتور اصلی برای خشک کردن سبزی در دستگاه خشک کن هستند که نیاز به توجه دارند.
مدت زمان لازم برای خشک کردن
سبزیها با توجه به بافتی که دارند ممکن است آبکی و یا کم آب باشند. بنابراین، نوع سبزی بر مدت زمان لازم برای خشک کردن موثر هستند. بعنوان مثال، شوید به مدت زمان کوتاهی نیاز دارد تا خشک شود. به طور کلی، خشک کردن سبزی در دستگاه خشک کن به 3 الی 8 ساعت زمان نیاز دارد.
دمای مناسب برای خشک کردن
دمای معمولی که برای خشک کردن سبزی در دستگاه خشک کن استفاده میشود، دمای 65 درجه سانتیگراد است.
خشک کردن سبزی بدون دستگاه
سبزی را میتوان بدون دستگاه و با برخی روش های سنتی خشک کرد. خشک کردن سبزی به روش های سنتی، نیاز به مدت زمان طولانی تری دارند. از همین رو ممکن است در این روش ها شاهد کدر شدن رنگ سبزی باشیم. روش های خشک کردن سبزی بدون دستگاه بسیار متعدد هستند که عبارتند از:
خشک کردن سبزی در سایه:
برای خشک کردن سبزی در هوای سایه، سبزی را بعد از آماده سازی روی سینی یا پارچه میریزیم. سپس آن را در مکان مناسب و زیر سایه قرار میدهیم و هر چند ساعت یکبار زیر و رو میکنیم. این روش را میتوان در هوای آزاد و یا در اتاق اجرا کرد. مهم است که جریان هوا وجود داشته باشد. برای ایجاد جریان هوا در اتاق، یا پنجره را باز کنید و یا پنکه روشن کنید.
گفتنی است که خشک کردن سبزی در سایه فقط در مناطقی با آب و هوای خشک مناسب است. این روش را نمیتوان در مناطق با آب و هوای شرجی انجام داد. همچنین در این روش حدودا به یک هفته زمان نیاز داریم تا سبزی به طور کامل خشک شود.
خشک کردن سبزی در فر:
در این روش، سبزیها را بعد از آماده سازی روی سینی فر چیده و داخل فر قرار میدهیم. دمای فر باید بسیار پایین باشد تا سبزی به مرور و با حرارت کم خشک شود. حرارت زیاد موجب پخته شدن سبزی خواهد شد. پس از اینکه سبزیها خشک شدند، آن را به مدت 3 روز در هوای آزاد قرار می دهیم تا رطوبت آن به طور کامل از بین برود.
خشک کردن سبزی روی بخاری یا شوفاژ:
سبزیهای آماده شده را داخل سینی و یا کیسه پارچهای بریزید و روی بخاری یا شوفاژ قرار دهید. بخاری یا شوفاژ با دمای پایین میتوانند سبزی را به خوبی خشک کنند.
خشک کردن سبزی به روش آویزان:
در این روش سبزیها با ساقه و برگ شستشو داده شده و به صورت دستهای با نخ بسته میشوند. سپس به شکل وارونه از یک فضای مناسب و تاریک آویزان می شوند. در اجرای این روش نیز مهم است که سبزیها در معرض هوای آزاد قرار بگیرند. جریان هوا به فرایند خشک شدن سبزی کمک بسیاری میکند.
بسته بندی سبزی خشک شده
پس از خشک شدن کامل سبزی، زمان بسته بندی آن فرا میرسد. شرایط بسته بندی سبزی خشک همچون سایر مراحل خشک کردن، اهمیت بالایی دارد. بسته بندی مناسب، از سبزی خشک شده در برابر رطوبت و تغییر طعم و رنگ مراقبت میکند. یک بسته بندی درست از سبزیجات شامل برخی ویژگیهای خاص است.
- عایق رطوبت باشد.
- در برابر جذب و نفوذ نور مقاوم باشد.
- مانع خروج عطر و بوی سبزی شود.
- در برابر نفوذ هوا عایق باشد.
- دارای کیفیت مناسب باشد تا ماندگاری سبزی را افزایش دهد.
پاکت های زیپ دار نمونه ای مناسب از بسته بندی ها برای سبزی خشک هستند. ظرف مناسب برای بسته بندی سبزی خشک شده نیز باید همین ویژگی ها را داشته باشد. بهتر است از ظروف پلاستیکی یا شیشه ای درب دار که عایق نفوذ رطوبت و هوا هستند استفاده کرد.
شرایط نگهداری از سبزی خشک شده
از مهمترین شرایط نگهداری از سبزی خشک شده برای حفظ ارزش غذایی میتوان به نوع بسته بندی و میزان دما و رطوبت اشاره کرد. اگر که سبزی خشک شده دارای یک بسته بندی درست و مناسب باشد، تا یک سال ماندگاری خواهد داشت. به جز بسته بندی مناسب، سبزی خشک شده باید در مکانی خنک و تاریک نگهداری شود.
نکات مهم در مورد خشک کردن سبزی با دستگاه و بدون دستگاه
یک سری نکات و قواعد وجود دارد که در طول فرایند خشک کردن سبزی باید به آنها توجه داشت. در ادامه به نکات مهم در مورد خشک کردن سبزی با دستگاه و بدون دستگاه اشاره شده است.
- مهم است که قبل از شروع به خشک کردن سبزی، آن را آبگیری کنید. زمانی که سبزی را وارد مرحله خشک کردن می کنیم، باید آب اضافی سبزی به کمک آبکش و پارچه گرفته شده باشد.
- مدت زمان آنزیم بری سبزی، وابسته به گونه سبزی متفاوت است. این زمان اگر کوتاهتر از حد استاندارد باشد، آنزیم ها غیرفعال نخواهند شد. همچنین این زمان اگر طولانی تر از حد استاندارد باشد، سبزی ها کیفیت و طعم و رنگ خود را از دست خواهند داد.
- دمای سرد کردن سبزی بعد از آنزیم بری حتما و حتما باید بین 55 تا 65 درجه ثابت بماند.
- گاهی ممکن است سبزی پس از خشک شدن سیاه یا زرد شود. این آسیب ها معمولا به دلیل نور مستقیم و یا دمای بالا اتفاق میافتد. سبزی باید در یک دمای معتدل و به دور از نور مستقیم خورشید خشک شود.
- سبزیجات باید به اندازه کافی خشک شوند. در غیر اینصورت ممکن است پس از مدتی شاهد کپک زدن سبزی خشک شویم. به طور کلی، سبزی زمانی کاملا خشک شده است که بافتی شکننده داشته باشند.
- برای استفاده از سبزیجات خشک شده در طبخ غذا، بهتر است حدود 2 ساعت در آب خیسانده شوند.
سخن آخر
خشک کردن سبزی در خانه این امکان را میدهد که به محصولی کاملا بهداشتی و با کیفیت دست یابیم. در خشک کردن سبزی هرچه که از سبزی تازه و تمیزتری استفاده شود، غذا طعم و عطر لذیذتری خواهد داشت. علاوه بر این، خشک کردن سبزی خود یک زمینه شغلی خانگی مناسبی محسوب می شود. با تهیه یک دستگاه خشک کن، می توان محصولاتی با کیفیت و پر کاربرد را به تولید رساند.
